Διαλεκτικός Υλισμός, Ιστορικός Υλισμός ως βάση της μαρξιστικής-λενινιστικής Φιλοσοφίας
Ο Διαλεκτικός Υλισμός ( Δ. Υ, ) στηρίζεται στην Διαλεκτική του Hegel ( κανόνες της Διαλεκτικής ) και στον “Ανθρωπολογικό Υλισμό” του Feuerbach, ο οποίος ξεπέρασε τον “Μηχανιστικό Υλισμό” του 18ου αι. Ο Feuerbach εστίασε στο επίκεντρο του φιλοσοφείν τον άνθρωπο και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, αλλά δεν ήταν σε θέση να δει τις κοινωνικές τάξεις, πράγμα που έχει πραγματοποιήσει ο Marx. Μεταξύ του νέου Υλισμού και της Διαλεκτικής υφίστανται αλληλοεξαρτήσεις και αλληλοσυνδέσεις.
Ο Karl Marx έχει παραλάβει μεν την “Ιδεαλιστική Διαλεκτική” του Hegel, αλλά δεν εκφράζει όλην την αλήθεια, όταν γράφει το εξής : “Η δική μου διαλεκτική μέθοδος είναι σε ό,τι αφορά την βάση , όχι μόνον διαφορετική από αυτήν του Hegel, αλλά ακριβώς το αντίθετό της. Για τον Hegel είναι η διαδικασία της σκέψης, την οποία αυτός υπό το όνομα Ιδέα σε ένα αυτόνομο υποκείμενο μεταλλάσει, ο Δημιουργός του πραγματικού, το οποίο αποτελεί μόνον ένα εξωτερικό φαινόμενό της. Για μένα δεν είναι η
ιδέα αντιθέτως τίποτα άλλο από την ύλη , η οποία έχει μεταβληθεί και μεταφραστεί στο κεφάλι του ανθρώπου” ( δική μου μετάφραση από τα Γερμανικά ).
Και όμως , ο Hegel έχει συστηματικά ερευνήσει τους εξής σημαντικούς όρους της Διαλεκτικής : Αναγκαιότητα και Τυχαιότητα, Αιτία και Αλληλοεπίδραση, Δυνατότητα και Πραγματικότητα, Ουσία και Σχήμα, Νόμος, Ελευθερία και Αναγκαιότητα, Συνέχεια και Διακοπή. Οι Μαρξιστές φιλόσοφοι απορρίπτουν πέραν τούτου την γνωστή τριάδα Θέση, Αντίθεση, Σύνθεση ως σχολαστική και επιφανειακή.
Η μαρξιστική-λενινιστική Φιλοσοφία διαχωρίζει την αντικειμενική από την υποκειμενική Διαλεκτική. Η Διαλεκτική είναι αντικειμενική υπό την ιδιότητα της γενικής νομοτέλειας της κίνησης και της εξέλιξης του κόσμου, ο οποίος είναι από την ανθρώπινη συνείδηση ανεξάρτητος. Η Διαλεκτική είναι υποκειμενική ως αντικατοπτρισμός της αντικειμενικής Διαλεκτικής στην συνείδηση και στην σκέψη του ανθρώπου. Η Θεωρία της
αντικειμενικής Διαλεκτικής είναι η επιστήμη των γενικών νομοτελειών της εξέλιξης του αντικειμενικού κόσμου. Αυτή λαμβάνει υπ όψη, ότι ο κόσμος αποτελεί μίαν γενική αλληλουχία, μέσα στην οποία είναι όλα τα πράγματα και τα φαινόμενα αλληλοσυνδυασμένα και βρίσκονται σε μία διαδικασία αλληλοεπίδρασης έτσι ώστε να βρίσκονται σε συνεχή κίνηση και εξέλιξη.
Η ουσία της διαλεκτικής θεώρησης της εξέλιξης συγκεκριμενοποιείται στις ακόλουθες τρεις βασικές νομοτέλειες της Διαλεκτικής :
α) Η νομοτέλεια περί της ενότητας και του “αγώνα” των αντιθέσεων ,σύμφωνα με την οποία οι εσωτερικές διαλεκτικές αντιθέσεις είναι η κινητήρια δύναμη κάθε κίνησης και εξέλιξης.
β) Η νομοτέλεια της μεταλλαγής ποσοτικών σε ποιωτικές αλλαγές και το αντίθετο. Η εξέλιξη δεν είναι σύμφωνα με αυτήν την νομοτέλεια μία απλή ποσοτική αλλαγή υπό την έννοια της ανέλιξης, αλλά μία ενότητα από ποσότητα και ποιότητα, από ανέλιξη και επανάσταση καθώς και από συνέχεια και διακοπή.
γ ) Η νομοτέλεια της άρνησης της άρνησης. Αυτό σημαίνει, ότι η εξέλιξη είναι πάντα μια ανώτερη εξέλιξη, δεν είναι μία απλή καταστροφή του παλαιού, αλλά πρόκειται για μία διαλεκτική άρνηση , η οποία σημαίνει, ότι το θετικό του παλαιού παραλαμβάνεται και το αρνητικό απορρίπτεται.
Η Θεωρία της υποκειμενικής Διαλεκτικής, ιδιαιτέρως η Γνωσιοθεωρία και η
Λογική , έχουν ως αντικείμενο έρευνας την διαλεκτική αλληλουχία μεταξύ της Θεωρίας και της Πράξης, της απόλυτης και της σχετικής αλήθειας, του αφηρημένου και του συγκεκριμένου κτλ. Επί τη βάσει αυτή η Θεωρία διατυπώνει τις διαλεκτικές αρχές της ενότητας του λογικού με το ιστορικό, του αφηρημένου με το συγκεκριμένο κοκ.
Η Διαλεκτική είναι πέραν τούτου και μέθοδος που σημαίνε την συστηματική και συνειδητή εφαρμογή των νομοτελειών και των αρχών της Διαλεκτικής με σκοπό την θεωρητική και πρακτική ιδιοποίηση του υλιστικού κόσμου.
———————————————–
Ιστορικός Υλισμός ως ο σημαντικότερος πυλώνας της μαρξιστικής-λενινιστικής Φιλοσοφίας
Ο Ιστορικός Υλισμός ( Ι.Υ. ) θεωρείται ως η πιό σημαντική βάση της μαρξιστικής Φιλοσοφίας. Στο επίκεντρο του Ι.Υ. εστιάζονται σημαντικά ζητήματα, όπως η νομοτελειακή εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας ( αταξική, δουλοχτητικό σύστημα, καπιταλισμός, σοσιαλισμός/κομμουνισμός ως το τελευταίο και ανώτατο σύστημα (sic) διαδικασία της υλικής παραγωγής, του κλασσικού αγώνα και της κοινωνικής επανάστασης.
Γενικά πρόκειται για μίαν υλιστική ερμηνεία της πρακτικής και επαναστατικής δραστηριότητας του ανθρώπου, ο οποίος είναι σε θέση να μεταβάλλει τις κοινωνικές σχέσεις και ακόμη και τον εαυτό του. Ο Ι.Υ. ανακαλύπτει τις κινητήριες δυνάμεις της ιστορικής διαδικασίας και τις γενικές και καθοριστικές νομοτέλειες της διάρθρωσης και εξέλιξης της κοινωνίας.
Στον Ι.Υ. στηρίζεται η επαναστατική κοσμοθεωρία.
Σύμφωνα με τον Ι.Υ. δημιουργούνται στην κοινωνική παραγωγή ανεξάρτητες σχέσεις
από την ανθρώπινη θέληση, οι παραγωγικές σχέσεις , οι οποίες αντιστοιχούν σε μία συγκεκριμένη κοινωνική εξέλιξη στις “υλικές παραγωγικές δυνάμεις. Το σύνολο αυτών των παραγωγικών σχέσεων δημιουργεί στο οικονομικό οικοδόμημα της κοινωνίας, την πραγματική Βάση, πάνω από την οποία υψώνεται ένα νομικό, πολιτικό, πολιτισμικό κτλ. Εποικοδόμημα, στο οποίο αντιστοιχούν συγκεκριμένες μορφές της κοινωνικής συνείδησης”( Karl Marx, δική μου μετάφραση από τα Γερμανικά).
Η μαρξιστική φιλοσοφία υιοθέτησε την Θεωρία της αντανάκλασης του Δημοκρίτου : Η αντανάκλαση των φαινομένων στον εγκέφαλο είναι μία “σκοτεινή αλήθεια”, γι αυτό δέον να εμβαθύνουμε στην ουσία του φαινομένου. Ευκαιρίας δοθείσης ας υπογραμμίσουμε το γεγονός, ότι ο Hegel και o Marx ήταν άριστοι γνώστες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, την οποία έχουν ευρέως αξιοποιήσει και ιδιαίτερα ο Hegel έχει τελειοποιήσει ( Διαλεκτική), ενώ στην Ελλάδα συντελείται μόνον η στείρα επανάλειψη και όχι η δημιουργική αξιοποίηση των φιλοσοφικών γνώσεων των αρχαίων ημών. Αυτό
σημαίνει στην ουσία, ότι οι Νεοέλληνες φιλόσοφοι είναι repetitores ,τους λείπει η δημιουργικότητα.
Ο Ι.Υ. υπογραμμίζει την προτεραιότητα της κοινωνικής βάσης και έτσι των παραγωγικών δυνάμεων, οι οποίες ασκούν καθοριστική επιρροή επί των στοιχείων του εποικοδομήματος, στο οποίο ανήκουν ιδεολογικές, πολιτικές, φιλοσοφικές,
πολιτισμικές και άλλες ιδέες. Επειδή υπάρχει στον καπιταλισμό μεταξύ των παραγωγικών δυνάμεων και των παραγωγικών σχέσεων μία μεγάλη αντίθεση, πρέπει αυτή να επιλυθεί μέσω μίας κοινωνικής επανάστασης.
Στις αρχές της δεκαετίας του 80 έχουν μαρξιστές φιλόσοφοι αναφέρει επί τέλους και
ένα έργο του Μαρξ, στο οποίο γίνεται λόγος για την “σχετική ανεξαρτησία των ιδεών”, κάτι που έως τότε έχει απορριφθεί επισημαίνοντας πρωτίστως την υλιστική υπόσταση της θεωρίας. Μία μονομερής θέαση. π.χ. στηριζόμενη αποκλειστικά στην ύλη και δη στην οικονομία ,έχει ονομασθεί από μερικούς θαρραλέους ειδικούς μαρξιστές “οικονομισμός” η και “πρωτόγονος υλισμός”, αν και υπήρχε μεγάλη ανεπάρκεια καταναλωτικών αγαθών.
Μία από τις βασικές γνώσεις της μαρξιστικής-λενινιστικής Φιλοσοφίας είναι η ακόλουθη : Κριτήριο για την αλήθεια μίας θεωρίας είναι η πράξη. Αλλά ακριβώς στην εφαρμογή της έχει αποτύχει παταγωδώς η κοσμοθεωρία του Μαρξισμού-Λενινισμού( Ιδέ εδώ στο Μπλογκ το διαφωτιστικό άρθρο “Μαρξισμός-Λενινισμός και “Υπαρκτός Σοσιαλισμός”).
Δημοσιευθέν από τις 31.1.2013 συχνά στην ηλεκτρονική έκδοση της Καθημερινής.