Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας υπό την σκοπιά του διεθνούς δημοσίου δικαίου

Το “δικαίωμα σε πόλεμο” (jus ad bellum) αποτελεί το αργότερο ύστερα από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ κάτι το μουσειακό,που ανήκει στο πρώην Jus publicum Europaeum (Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο). Εξίσου παρωχημένος είναι και ο “δίκαιος πόλεμος”, μια έννοια που επινόησαν οι Ρωμαίοι (“justum bellum”) σε συνδυασμό με την Pax Romana (Ρωμαϊκή ειρήνη). Σήμερα, ισχύει η “Pax Americana”, ακολουθούμενη από την “Pax Russica” και, προοπτικά, την “Pax Sinica”.
Το διεθνές δημόσιο  δίκαιο (ακριβέστερη διατύπωση: δημόσιο διεθνές δίκαιο), το οποίο δημιουργήθηκε μετά απο τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει ως σημαντικότερο καθήκον του τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης γι’ αυτό είναι γνωστό ως jus pacis (δίκαιο της ειρήνης). Το διεθνές δίκαιο  βασίζεται σε επτά θεμελιώδεις αρχές, οι οποίες γενικά θεωρούνται ως διεθνείς “συνταγματικές αρχές” και έχουν jus cogens (επιτακτικό) – χαρακτήρα (εν συντομία: Απαγόρευση της απειλής με και της χρήσης βίας (τα σημαντικότερα αντικείμενα προστασίας είναι η εδαφική ακεραιότητα και η ανεξαρτησία του κράτους), η κυριαρχία του κράτους, το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνών, η απαγόρευση της παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών, η ειρηνική διεθνής συνεργασία, η ειρηνική επίλυση των διαφορών και η τήρηση των συνθηκών (pacta sund servanta).

Στο διεθνές δίκαιο, υπάρχει μόνον η αυτοάμυνα ως αναγκαία απάντηση σε περίπτωση επίθεσης (άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών). Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών μίλησε για τους κινδύνους που προκύπτουν για τη Ρωσία από την επιθυμία της Ουκρανίας να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε τον όρο αυτοάμυνα. Ο Πούτιν ήταν πιο συγκεκριμένος και μίλησε για το δικαίωμα αυτοάμυνας της Ρωσίας βάσει του άρθρου 51 παράγραφος 7 (o οποίος δεν υπάρχει) του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Στην ουσία όμως πρόκειται για προληπτικό χτύπημα, το οποίο απαγορεύεται αυστηρά από το διεθνές δίκαιο και, ως εκ τούτου, θεωρείται παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Διεξήχθη επίσης ως “αιφνιδιαστικός πόλεμος” και χωρίς την απαραίτητη κήρυξη πολέμου.
Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας παραβίασε κατάφωρα τις προαναφερθείσες θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου και ταυτόχρονα ανέτρεψε την ειρηνευτική τάξη στην Ευρώπη, η οποία είχε δημιουργηθεί με τεράστιες δυσκολίες και προσπάθειες  τις τελευταίες δεκαετίες.
Ως εκ τούτου, ο επιθετικός πόλεμος μπορεί να χαρακτηριστεί ως έγκλημα από μόνος του, όπως τονίζει σαφώς η “Διακήρυξη του ΟΗΕ περί των αρχών του διεθνούς δικαίου σχετικά με τις φιλικές σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (“Διακήρυξη των φιλικών σχέσεων”) του 1970: “Ο επιθετικός πόλεμος συνιστά έγκλημα κατά της ειρήνης που συνεπάγεται ευθύνη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο”. Το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου μιλάει επίσης απερίφραστα για  “έγκλημα της επίθεσης” στην παράγραφο 5, στοιχείο δ).
Βλέπε λεπτομεριακά:
-Panos Terz, The science of international law, ISBN: 978-620-3-97855-1, Saarbrücken 2021
-Panos Terz, Quelques problèmes de droit international, Recueil d’écrits, ISBN: ‎ 978-620-4-10192-7, Saarbrücken 2021
-Panos Terz, Problemas seleccionados de derecho internacional, ISBN: 978-620-4-10191-0, Saarbrücken 2021
-Panos Terz, Панос Терц, Отдельные проблемы международного права, ISBN-13: 978-620-4-10170-5, Saarbrücken 2021;
-(Panos Terz), Παναγιώτης Δημητρίου Τερζόπουλος, Επιστήμη του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου, ISBN: 978-620-0-63275-3, Saarbrücken 2022.
Καθηγητής πανεπιστημίου. i. R., Dr.,D.sc.,Dr.habil., Διεθνές Δημόσιο Δίκαιο, Θεωρία των διεθνών σχέσεων, Γενική Μεθοδολογία των βασικών επιστημονικών ερευνών
Δημοσ. στα Γερμανικά σε: Zeit, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Focus, Neue Zürcher Zeitung, Stern, Wiener Zeitung (20.4.22), NZZ (11.5.22), Berliner Zeitung (14.5.22, 27.6.22, 13.7.22), FAZ (4.6.22), Zeit (15.7.22), Süddeutsche Zeitung (11.8.22)