Κινεζική Πενταλογία : Γενικά περί του κινεζικού Πολιτισμού, Κονφουκιανισμός, Αρχαία Επαναστατική Παράδοση, Γκε Μινγκ ( Δικαίωμα της Εξέγερσης ), Μελλοντικά κινήματα

Πρώτο Μέρος : Γενικά περί του Κινέζικου Πολιτισμού

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πάσχουν απο ευρωκεντρισμό και σχεδόν όλοι οι Έλληνες πάσχουν από Ελληνοκεντρισμό συγχίζοντας τις μεγάλες πολιτιστικές και επιστημονικές επιτεύξεις των αρχαίων Ελλήνων με την σημερινή Ψωροκώσταινα που έχει γίνει όντως “πτυελοδοχείο και καρπαζοεισπράκτορας” (Δ. Δανίκας ) του ΔΝΤ και της ΕΕ.

Εδώ και 200 χρόνια οι Νεοέλληνες κάνουν μίαν σχεδόν διαστροφική ομφαλοσκόπηση, ενώ ο κόσμος γύρω τους μεταλλάσσεται με υπερηχητική ταχύτητα. Εκτός τούτου η σχολική και η γυμνασιακή μόρφωση εμπεριέχουν και μία μεγάλη δόση υποτίμησης άλλων λαών και ιδιαιτέρως των ασιατικών πράγμα, που είναι όχι μόνον τελείως εσφαλμένο αλλά και παρανοϊκό.

Έφυγα για σπουδές στο εξωτερικό στα τέλη της δεκαετίας του  50 ήμουν  και εγώ ελληνοκεντριστής και εθνικιστικά κάπως δηλητηριασμένος. Τότε η εθνικιστική πλύση εγκεφάλου ήταν τόσο ισχυρή, που κάναμε στο εξωτερικό μία γκάφα ύστερα από την άλλη. Η διαδικασία της εκδηλητηρίασης κράτησε περίπου τέσσερα χρόνια.

Επειδή σπούδαζα σε μία πόλη με μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου, άρχισα να μελετώ στα πλαίσια της ανώτερης εγκυκλοπαιδικής μόρφωσης τον πολιτισμό, την ιστορία, την θρησκεία και την λογοτεχνία των πιό σπουδαίων εθνών του κόσμου. Τότε κατάλαβα, τι κακό έγινε στα ελληνικά σχολεία και γυμνάσια. Η ενασχόληση με την Κίνα ήταν ιδιαίτερα συστηματική. Η Κίνα είναι η μόνη χώρα του κόσμου που διαθέτει μίαν αδιάκοπη πολιτιστική ιστορία 4 χιλιάδων ετών ! Η Κίνα είχε ήδη προ 2.500 ετών μίαν εξελιγμένη φιλοσοφία με πολλές φιλοσοφικές σχολές. Είχε και αυτή ευφυέστατους φιλόσοφους και επιστήμονες, όπως τον μεγάλο Κονφούκιο, ο οποίος έχει διατυπώσει περίπου όμοιες απόψεις όπως ο Πλάτων με μία καθοριστική διαφορά : Η διδασκαλία του Κονφούκιου είναι εδώ και δυόμισι χιλιάδες έτη η πνευματική βάση του τεράστιου “Κύκλου Πολιτισμού του Κονφουκιανισμού”, στον οποίο ανήκουν η Κίνα , η Ιαπωνία, η Κορέα και όλες οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Έως τα τέλη του 18ου αι. η Κίνα προηγείτο σε όλους τους τομείς του πολιτισμού , της επιστήμης, της διοίκησης και των εφευρέσεων. Μέσω  του  Διαφωτισμό και την αστική επανάσταση άρχισε να προηγείται βαθμιαία η Ευρώπη.

Ενώ στο δεύτερο ήμισι του 19ου αι. η Ιαπωνία έκανε ριζικές μεταρρυθμίσεις και έστελνε δεκάδες χιλιάδες σπουδαστές στην Ευρώπη , ειδικά στην Γερμανία καθώς και στην Αμερική, οι Κινέζοι έκαναν σινοκεντρική ομφαλοσκόπηση και τελικά έμειναν πολύ πίσω και πάρα λίγο να γίνουν θύμα των ευρωπαϊκών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτά όμως έρχουν παρέλθει εσαεί .

Οι Κινέζοι ξεπέρασαν μέσω μίας υπερεξελιγμένης ιστορικής συνείδησης και βασιζόμενοι στις ΚΟΝΦΟΥΚΙΑΝΙΚΕ ΑΡΕΤΕΣ (εργατικότητα, πειθαρχία και αυτοπειθαρχία, ανταγωνιστικότητα, οργανοτικότητα, αποτελεσματικότητα , πατριωτισμό, εφευρετικότητα κοκ.) τις ευρωπαϊκές μεγαλοδυνάμεις Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία, κατόπιν την τόσο κραταιά Ιαπωνία και σε λίγα χρόνια θα υπερφαλαγκίσουν και τις ΗΠΑ. Ήδη σήμερα η Κίνα είναι η δεύτερη υπερδύναμη που κόσμου.

Οι ειδικοί επιστήμονες πρεσβεύουν την άποψη, ότι μέσα σε δέκα χρόνια η Κίνα θα είναι η πρώτη υπερδύναμη του κόσμου. Οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία την ραγδαία κινεζική πρόοδο και προσπαθούν να συσφίξουν τις οικονομικές σχέσεις με τον κινεζικό κολοσσό. Μεγάλες προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση καταβάλλει ιδιαίτερα η Γερμανία. Και σε μιά τέτοια κατάσταση είναι οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναγκασμένοι να ασχολούνται με τα αιώνια προβλήματα της μικροσκοπικής Ελλάδας.

Σύσταση στους Ελληναράδες : Μην λοιδορείτε τόσο επιπόλαια τους Κινέζους. Όποιος έχει τις δυνατότητες, να φροντίσει να μάθουν τα παιδιά του Κινέζικα. Και μία ιδιαίτερη πληροφορία. Η κινέζικη Ακαδημία των Καλών Τεχνών έχει ανακηρύξει τον μικρότερο αδελφό μου Θεόδωρο Τερζόπουλο (Αττις Θέατρο στην Αθήνα), παγκόσμια φημισμένο σκηνοθέτη θεάτρου σε επίτιμο διδάκτορα  της Θεατρολογίας. Αν και κατεχει πολύ καλά τρεις ξένες γλωσσες, θα μάθει και Κινέζικα. Μου είπε , ότι οι Κινέζοι θαυμάζουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. iefimerida  ( 17. 10. 12 ),  Καθημερινή .(10.6.14).

Δεύτερο Μέρος : Κονφουκιανισμός

Η Κίνα ανήκει στον Κύκλο Πολιτισμού του Κονφουκιανισμού, ο οποίος διαφέρει κατά πολύ από τον Δυτικό Κύκλο Πολιτισμού.

Ο Κονφουκιανισμός είναι κοσμοθεωρία καθώς και θεωρία της κοινωνίας και του κράτους και γενική βάση της καθημερινής ζωής των Κινέζων και άλλων λαών της Απω Ανατολής ( Ιαπωνία, Κορέα, Βιετνάμ κτλ.) και της Εικόνας του Ανθρώπου, όπως την έχει διαμορφώσει ο Κονφουκιανισμός στα παρελθόντα δυόμισι χιλιάδες έτη χωρίς διακοπές.

Τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του Κονφουκιανισμού είναι τα ακόλουθα :

1. Αρμονία (Σταθερότητα) στην κοινωνία και στο κράτος.
Όποιος ενεργεί εναντίον της σταθερότητας πρέπει να τιμωρείται παραδειγματικά. Υπάρχει ένα παράδειγμα, σύμφωνα με το οποίο 600 φιλόσοφοι της αρχαίας Κίνας έχουν θαυτεί ζωντανοί , γιατί διετάραξαν μέσω  των  αντιλήψεών  τους “την Αρμονία κάτω από τον ουρανό”.

2. Ιεραρχίες στο κράτος, στην κοινωνία και στην οικογένεια.
Στις παρελθούσες εποχές  ο Αυτοκράτορας ήταν η υψίστη αρχή, τώρα είναι το Πολιτικό Γρφείο του “Κομμουνιστικού Κόμματος”. Στην οικογένεια  ο γηραιότερος είναι το πιό αξιοσέβαστο πρόσωπο.

3. Στην κινεζική παράδοση  το άτομο είναι άγνωστο και ανεπιθύμητο, ενώ στη Δύση κοινωνία και κράτος  βασίζονται στο άτομο. Η οικογένεια, η κοινωνία και το κράτος έχουν έναντι αυτού απόλυτη προτεραιότητα.

4. Επομένως δεν υφίσταται και ο πολίτης με τα υποκειμενικά του ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλά η καινοτομεία (Δημιουργικότητα) προϋποθέτει το ΑΤΟΜΟ με ελευθερία της βούλησης και των επιλογών, η γενικά υποκειμενικά βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και βασικές ελευθερίες.
Η προσπάθεια ενός Κινέζου να πραγματοποιήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρείται από τις κρατικές αρχές ως αδιάντροπη πρόκληση και τιμωρείται αυστηρότατα.
Στην Κίνα επικρατεί μία τελείως διαφορετική άποψη περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δη η αντικειμενική. Αυτό σημαίνει , ότι το κράτος έχει την απόλυτη δυνατότητα να παραχωρεί δικαιώματα και , αν το κρίνει σωστό, πάλι να τα αφαιρεί.Τα διακαιώματα των Κινέζων έχουν αντικειμενικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει, ότι το κράτος δίνει και όποτε θέλει πέρνει πίσω τα δικαιώματα.

Έτσι γίνεται κατανοητό, γιατί η κινεζική κυβέρνηση αντιδρά σε κριτική της Δύσης πολύ εκνευρισμένα,  ενίοτε και με οργή. Γενικά η Κίνα δεν είναι διατεθειμένη να αναγνωρίσει την δυτική κοσμοθεωρία και τον τρόπο ζωής της Δύσης.

5. Η Εργατικότητα είναι μία από τις πιό υψηλές αρχές του Κονφουκιανισμού. Αυτή είναι η κυρία βάση της προόδου της Κίνας.

6. Η Ανταγωνιστικότητα δεν είναι μόνον ως κανόνας στην κοινωνία γνωστή, αλλά και εφαρμόζεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.

7. Η Πειθαρχία και η Αυτοπειθαρχία ανήκουν στις προσδιοριστικές βάσεις του Κονφουκιανισμού.

Η Ιαπωνία αναγκάσθηκε ύστερα από την ολοσχερή και οδυνηρή ήττα να παραλάβει στοιχεία του Δυτικού Κύκλου Πολιτισμού (π.χ. τον παρλαμενταρισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες κάνοντας ένα κράμα με την δική της παράδοση. Περίπου το ίδιο έχει συντελεσθεί αλλά οικειοθελώς στη Νότια Κορέα. Και το Βιετνάμ αρχίζει βαθμιαία και πολύ προσεκτικά να μεταλλάσσεται.

Πληροφορία :

Η Εικόνα του ανθρώπου του Κονφουκιανισμόυ καθώς και οι κινεζικές απόψεις περί δικαιοσύνης και νόμων είναι κεφάλαιο σε ένα μεγάλο σύγγραμμα, το οποίο θα εκδοθεί ως επιστημονικό βιβλίο στο εξωτερικό. Προς το παρόν μεταφράζεται από τα Γερμανικά στα Ισπανικά  εν μέρει και στα Αγγλικά ( Ιδέ εδώ στο Μπλογκ μου όλο το κείμενο : «Menschen- und Gesellschaftsbilder sowie Rechts- und Gerechtigkeitsvorstellungen in den Schriftdokumenten der alten Hochkulturen, Eine komparative philosophiehistorische Untersuchung“).

Τρίτο Μέρος  : Αρχαία επαναστατική παράδοση

Στην Κινα διαπιστώνουμε μίαν άλλη σύζευξη : Κονφουκιανισμός συν υψηλές τεχνολογίες = Κινέζικος Καπιταλισμός.
Η δήθεν μαρξιστική ιδεολογία ανταποκρίνεται σε ό,τι αφορά το επικρατούν ολοκληρωτικό σύστημα στην κονφουκιανική παράδοση, στην οποία η κοινωνικοπολιτική πολιτική σταθερότητα αποτελεί υψίστη αρχή.
Λοιπόν , το Πολιτικό Γραφείο τουΚόμματος αντικαθιστά τον κινέζο αυτοκράτορα και τα στελέχη του κόμματος αντικαθιστούν τους μανδαρίνους ( ανώτεροι κρατικοί λειτουργοί).
Προ τριών ετών ο υπεύθυνος μίας κομματικής σχολής στο Πεκίνο είπε το εξής λίαν ενδιαφέρον : Τα κάνουμε όλα αυτά και από συνήθεια και γιατί έτσι έχουμε την σταθερότητα στην κοινωνία με σκοπό να επιτύχουμε την βελτίωση του επιπέδου του τεράστιου πληθυσμού μας.
Συμπέρασμα : Σήμερα η Κίνα είναι ήδη ένα καπιταλιστικό κράτος κονφουκιανικής κοπής.

Υπάρχει λόγος να αμφιβάλλουμε , αν η κομματική ηγεσία παραδεχθεί την ύπαρξη του ατόμου και του πολίτου, πράγματα που είνα διαμετρικά αντίθετα με την κονφουκιανική παράδοση. Έχει αποδειχθεί επανειλλημμένα, ότι η κινεζική κυβέρνηση θεωρεί απαιτήσεις για ατομικά δικαιώματα ως πρόκληση.

Εν ολίγοις : Στην Κίνα οξύνονται οι αντιθέσεις μεταξύ ενός σημαντικού τμήματος του λαού και της ηγεσίας. Συμπεράσματα :

α ) Στο μέλλον θα οξυνθούν οι πολιτικές αντιθέσεις περαιτέρω.
β ) Θα λάβουν χώραν κινήματα οικονομικού, πολιτικού , ακόμη και ταξικού χαρακτήρα.

Δημοσιευθέν τεμαχιακά συχνά στον  ηλεκτρονικό τύπο ( Το Βήμα , Καθημερινή ).

Εκτο Μέρος ΅Κίνα, Οικονομικός Κρατισμός , Ιδιωτικοποιήσεις

Ο οικονομικός κρατισμός έχει ήδη καταρρεύσει ( σοβιετική οικονομία, κινεζικη οικονομία προ των τεράστιων ιδιωτικοποιήσεων , το ίδιο στη Νότια Κορέα και στο Βιετνάμ, η αγγλική οικονομία προ Θάτσερ,εν μέρει η γαλλική οικονομία σήμερα.
Μέσω της ιδιωτικοποίησης της ξεχαρβαλωμένης αγροτικής οικονομίας δεν πεινούν πλέον οι Κινέζοι. Το ίδιο έχει συμβεί και στη Ρωσία.
Κριτήριο δεν είναι μόνον ο εξοπλισμός, αλλά πρωτίστως η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΤΟΤΗΤΑ της ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ και Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ της επιστήμης.

Ιδέ και στην ιστορία της ανθρωπότητας :
Η πρώπη Επανάσταση των παραγωγικών δυνάμεων έλαβε χώραν στη Μέση Ανατολή ήδη προ 11 χιλιάδων ετών .
Η δεύτερη Επανάσταση των παραγωγικών δυνάμεων (Βιομηχανική Επανάσταση) έχει συντελεσθεί τον 18ο-19ο αι. στην Αγγλία με κινητήρια δύναμη τον ανερχόμενο καπιταλιστή.
Η τρίτη Επανάσταση έχει λάβει χώραν και συνεχίζεται στις ΗΠΑ , όπου πάλι πρωτοστατούν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και το ΑΤΟΜΟΝ εφευρέτης (κυρίως νομπελίστες από ιδωτικά πανεπιστήμια).
Μόνον πολύ λίγο συμμετέχουν στην τρίτη Επανάσταση η Ιαπωνία, η Κίνα και η Νότια Κορέα.
Στην παγκόσμια ιστορία είναι γνωστό, ότι ο Κονφουκιανισμός δεν μπορεί να προωθήσει την δημιουργικότητα του ατόμου. Καθημερινή (15.10.17)

____________________________________________________________

Υφίσταται διεθνώς ένας consensus gereralis professorum et doctorum, οτι η Κίνα εξελίσσεται ταχέως σε δεύτερη υπερδύναμη του κόσμου και το αργότερο μέσα σε 10 έως 15 έτη θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ. Γίνεται λόγος για τον 21. αιώνα ως ΚΙΝΕΖΙΚΟ αιώνα επί τη βάσει της Σύνθεσης του Κονφουκιανισμού ( μεταξύ άλλων εργατικότητα, πειθαρχία, άμιλλα κτλ.) με τις υψηλές τεχνολογίες. Βλέπε λεπτομερώς
ISBN 978-620-0-44488-2. Καθημερινή (2.2.20)

—————————————————————————————-

Η κινεζική γλώσσα

είναι η πιο αρχαία : σε γραπτή μορφή εδώ και 3.600.
Στάδια
α) Shang Δυναστεία (16ος–11ος αι. π.Χ.).
β) Zhou-Δυναστεία (11ος αι π.Χ.–3ος αι. μ.Χ.). Σε γενικές γραμμές αυτή ονομάζεται Αρχαία κινεζική γλώσσα, η οποία έχει εξελιχθεί στα Κλασικά Κινεζικά που έχουν μείνει σε γραπτή μορφή έως σήμερα.
γ) Ηδη τον 2ο αι. π.Χ. άρχισαν τα ομιλούμενα ως γλώσα του λαού να απομακρύνονται από την Κλασική γλώσσα.
δ) Από τον 15ο αι. μ.Χ. γίνεται λόγος για μία Σύγχρονη κινεζική γλώσσα.
Συμπέρασμα : Οι Κινέζοι δεν μιλούν την Αρχαία κινεζική γλώσσα.

Πηγή : Bernhard Karlgren: Schrift und Sprache der Chinesen, ISBN .3-540-42138-6, Berlin 2001.

Γενικό συμπέρασμα : Η επιθυμία να χρησιμοποιούν οι Νεοέλληνες την Αρχαία ελληνική γλώσσα εκφράζει γλωσσικό ρομαντισμό, παλιμπαιδισμό και σουρεαλισμό.

———————————————————————————-

Ταϊβάν

Το 1973 βρήκα σε μία μουσική βιβλιοθήκη ένα δίσκο με μουσική και τραγούδια καθαρώς ταϊβανέζικα που σημαίνει στην γλώσσα του γηγενούς πληθυσμού, ο οποίος ιστορικά έχει προέλθει από την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες.
Υπέροχα τραγούδια που δεν έχουν σχέση με τα παραδοσιακά κινέζικα τραγούδια. Η Κίνα κατέκτησε τη νήσο που η Πορτογάλλοι έχουν ονομάσει Φορμόζα (Η Ωραία) και οι Κινέζοι Ταϊβάν πολύ αργά (αν θυμούμαι καλά τον 17ο αι.).
Η νήσος έχει κυριολεκτικά κινεζοποιηθεί ύστερα από τον εμφύλιο πόλεμο (1949). Σήμερα οι Κινέζοι αποτελούν την απόλυτη πλειονότητα του πληθυσμού (πάνω από 80 %).
Ο,τι και λένε, πρόκειται για Κινέζους. Είναι ζήτημα χρόνου πότε θα την καταβροχθίσει η Κίνα.
Κατά τα άλλα η Ταϊβάν είναι υπερεξελιγμένη σε όλα τα πεδία του βίου, της οικονομίας, των υψηλών τεχνολογιών , της ανωτάτης παιδείας κτλ. Ηταν επί δεκαετίες πρότυπο για τη μεγάλη Κίνα.
Στον στρατιωτικό τομέα είναι πολύ ισχυρή. Καθημ. (15.10.17)

——————————————————————————————–

Φαίδων  (σχολιαστής στην Καθημερινή, ηλεκτρονική έκδοση, 15.10.17)

Ασφαλώς ολοι εκείνοι που προσπαθούν να κατανοήσουν ποιοί παράγοντες προσδίδουν στην οικονομία της Κίνας αυτήν την δυναμική που δημιουργεί δέος, θά απορούν μήν δυνάμενοι ν ανακαλύψουν ανάλογες εξελίξεις οικονομιών σ ολην την υδρόγειο. Η εξέλιξη της νέας Κίνας που ξεκίνησε το 1978 με τον Deng Xiaoping, στηρίγθηκε εξ ολοκλήρου στα θεμέλια του 3500 ετων πολιτισμό της. Ο Deng Xiaoping γνώριζε καλύτερα απο τον Μαρξ και τον Μαο την δομή και αντοχή των πολιτισμικών θεμελίων της χώρας του. Την συνοχή και αντοχή των πολιτισμικών της θεμελίων οφειλει η Κίνα στους φιλοσόφους και οχι στους οικονομολόγους της. Ο σύγχρονος Κινέζος φιλόσοφος SHAOPING GAN, ηδη στην εισαγωγή του συνοπτικού συγράμματος του, «Η κινεζική φιλοσοφία» που εξεδώθει απο την
Wissenschaftliche Buchgesellschaft στο Darmstadt Γερμανίας: γράφει … «στην πραγματικότητα προσπαθεί αυτή η φιλοσοφία κυρίως(να αναδείξει) μία θεωρία με πρακτικές οδηγίες για την ζωή και δεν περιέχει ουτε σκοτεινές ουτε μυστηριώδεις συλλογισμούς.».Οι πρακτικές οδηγίες (Κονφουκιανισμός)π.χ. στοχεύουν στην ηθική διαμόρφωση των διατομικών σχέσεων σ αυτές ανήκουν μεταξύ των αλλων ηθικές δεοντολογικές προτάσεις οπως « σεβασμός στους γονείς/Ξιάο, σεβασμός στον μεγαλύτερο αδελφό/Τι, εμπιστοσύνη μεταξύ φίλων/Ξιν, αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ ανδρα και γυναικας/Γινγκ. Νομιμοφροσύνη απέναντι στον αυτοκράτορα/Ζχονγ. Οι οικογενιακοί δεσμοί συναποτέλεσαν και συναποτελούν τον συνεκτικό ιστό της κοινωνίας. Γενικά δημιουργήθηκε παρα τίς δυσκολίες των διαφορων κινεζικών φυλων, με την παροδο των αιώνωνν μία συμπαγής κοινωνία, μια κοινωνία σταθεροτερη απ οτι οι πολιτικές ηγεσίες που κατα καιρους κατεφευγαν στην τυρρανία (π.χ.ορισμένοι αυτοκράτορες).
Η κινεζικη ιστορία περιεχει πολλά παραδείγματα συγκρούσεων μεταξύ λαού και ηγεσίας κανένα ομως παράδειγμα λαικής αποπροσανατολισμού και παρακμής.
Τελευταία οταν η οικονομική ισχύς των περίπου 650 δισεκατομμυριούχων της Κινας, αρχισε να λανθανει τον ελεγχο της κεντρικής επιτροπής, αντέδρασε αυτή και εισήγαγε το σχέδιο ενός ευρυτέρου ελέγχου στα κέντρα ληψεως αποφάσεων ολων των ισχυρών οικον. παραγόντων της χώρας. Το κομμουνιστικό κόμμα ειναι ενα κομμα επιτελικών αποφάσεων, αυτό διαχωρίζει τον λαό από το κόμμα οπως αλλωτε από τον αυτοκράτορα, αλλά το συστημα διοικησης της Κινας φαινεται να ειναι αποτελεσματικότερο πολλών δυτικών χωρών και προ πάντων εκείνων που εχουν μεγαλους πληθυσμούς και ειναι υποχρεωμενα ν ακολουθούν δημοκρατικές μεν αλλά χρονοβόρες διαδικασίες. Χαριν ολων αυτών θά γίνει η Κινα πολυ συντομα η ισχυρότερη δυναμη στην ηφηλιο, ας ελπίσομεν και ηθικότερη της παλαιάς.