Δημοκρατία (Παρλαμενταρισμός) , Δημοκρατία (Γερμανία) και Ατομο-Πολίτης

Περί της Δημοκρατίας και του Παρλαμενταρισμού (Κοινοβουλευτισμού)

Η Δημοκρατία (Δ.) και ο Παρλαμενταρισμός (Π.) ανήκουν στα πρυτανεύοντα αντικείμενα της Πολιτικής Φιλοσοφίας , των Πολιτικών, εν μέρει και των Νομικών  Επιστημών. Περί του περιεχομένου κτλ.  αμφοτέρων των  εννοιών επικρατεί  στα πλαίσια του Δυτικού Κύκλου Πολιτισμού (Δύση) μία γενική ομοφωνία των ειδικών επιστημόνων (Consensus generalis  Professorum  et Doctorum  ).

Φορείς  των   επιστημονικών γνώσεων είναι πρωτίστως τα πανεπιστημιακά εγχειρίδια και τα λεξικά. Σε σύγκριση με αυτά δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί η  Wikipedia  πηγή σοβαρών γνώσεων ιδιαιτέρως  όταν μη ειδικοί επιστήμονες την χρησιμοποιούν .

Τοιουτοτρόπως δημιουργείται ένα αφάντατο εννοιολογικό χάος, το οποίο ενδυναμώνεται μέσω μίας νεοελληνικής ιδιαιτερότητας να απορρίπτει η Αριστερά τις «αστικές γνώσεις» ως μη επιστημονικές και να χρησιμοποιεί με μεγίστη αυτοπεποίθηση δικές της ιδεοληψίες ως τις μοναδικές «επιστημονικές» γνώσεις. Αυτό ισχύει σχεδόν για όλες τις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες.

Περί της Δημοκρατίας

Λόγω χώρου δεν αναφέρονται οι γλωσσικές και ιστορικές πτυχές του όρου της Δ. Στην ουσία αποτελεί η Δ. έναν  τρόπο εξουσίας με τα εξής χαρακτηριστικά στοιχεία :

1. Κυριαρχία του λαού ( μετάφραση από τα Γαλλικά : souverainete du peuple ήδη στην εποχή της Γαλλικής Αστικής Επανάστασης , 1789) που σημαίνει, ότι η ανώτατη εξουσία σε ένα κράτος προέρχεται από τον λαό ( τότε όχι από την φεουδαλική αριστοκρατία).

2. Η πολιτική ισότητα που στην πραγματικότητα σημαίνει θεωρητικά ισότιμη συμμετοχή ΟΛΩΝ των πολιτών στην διαδικασία της πολιτική διαμόρφωσης της βούλησης και την λήψη των απαραιτήτων αποφάσεων.

3. Ελευθερία και βασικά δικαιώματα ΟΛΩΝ των πολιτών, δηλαδή τα ανθρώπινα δικαιώματα τίθενται υπό την προστασία του κράτους του δικαίου.

4. Πολυποίκιλες δυνατότητες συμμετοχής ΟΛΩΝ των πολιτών μέσω του δικαιώματος των εκλογών, της διαφάνειας  στην διαμόρφωση των αντιλήψεων , χρονικά περιορισμένων  αποφάσεων και  μέσω της προστασίας των δικαιωμάτων της αντιπολίτευσης.

5. Εμπέδωση ενός μίνιμουμ ισότητας και δικαιοσύνης ως προϋπόθεση της ενεργούς συμμετοχής ΟΛΩΝ των πολιτών στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.

Η Δημοκρατία δεν είναι τέλεια, αλλά έως σήμερα δεν έχει αποδειχθεί, ότι άλλα πολιτικά συστήματα είναι καλύτερα.Ο Αρισττοτέλης  έχει αναλύσειΣτο περίφημο έργο του Πολιτικά (ΑΡΙΣΤ Πολ 1279a22–1281a10: Τα είδη των πολιτευμάτων) τα πολιτικά συστήματα καθώς και τους πέντε διαφορετικούς τύπους της Δημοκρατίας. Απορρέει το συμπάρασμα , ότι η Δημοκρατία είναι σχετική.

Και ο ρήτορας Ισοκράτης εκφράζει μερικές επιφυλάξεις : “Καίτοι πῶς χρὴ ταύτην τὴν πολιτείαν ἐπαινεῖν ἢ στέργειν τὴν τοσούτων μὲν κακῶν αἰτίαν πρότερον γενομένην, νῦν δὲ καθ’ ἕκαστον τὸν ἐνιαυτὸν ἐπὶ τὸ χεῖρον φερομένην; πῶς δ’ οὐ χρὴ δεδιέναι μὴ τοιαύτης ἐπιδόσεως γιγνομένης τελευτῶντες εἰς τραχύτερα πράγματα τῶν τότε γενομένων ἐξοκείλωμεν” ( “Πως γίνεται να επαινούμε και να ευνοούμε αυτό το πολίτευμα που έγινε η αιτία τόσων κακών και σήμερα φαίνεται να πηγαίνει προς το χειρότερο; Πως γίνεται να μην φοβόμαστε ότι, αφού η κατάσταση πάει προς το χειρότερο, δεν θα καταντήσουμε σε κατάσταση ακόμα πιο άσχημη από την εποχή εκείνη ;”
Οι βασικοί πυλώνες της δημοκρατίας είναι  κυριαρχία του λαού, η ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα  και η ισότητα όλων των πολιτών.
Σε γενικές γραμμές σημειώνονται δύο είδη της  Δ. :

α) Η άμεση Δ., στην οποία ο λαός αποφασίζει μέσω δημοψηφισμάτων (π.χ. στην Ελβετία επιτυχέστατα) περί σημαντικών πολιτικών υποθέσεων.

β) Η αντιπροσωπευτική Δ., στην οποία η εξουσία της λήψης αποφάσεων ανατίθεται σε εκλεγμένους αντιπροσώπους. Σε αυτήν ανήκει ο σύγχρονος Κοινοβουλευτισμός (Παρλαμενταρισμός).

Στην πολιτική πράξη διαπιστώνονται δύο βασικές μορφές της Δ. :

α) Η φιλελεύθερη Δ. στην οποία η γενική δημοκρατική διαδικασία εξυπηρετεί την εξεύρεση επίλυσης του  μεγάλου κοινωνικού και πολιτικού  προβλήματος διαφορετικών ή και αντιθέτων συμφερόντων επί τη βάσει αμοιβαίων συμβιβασμών (παρανοϊκό κόκκινο πανί στην αριστερή ορολογία).

β) Η ρεπουμπλικανική Δ., η οποία δεν χρησιμοποιεί τις δημοκρατικές διαδικασίες ως μέσο διευθέτησης  συγκρουομένων συμφερόντων , αλλά πρωτίστως ως ευκαιρία και δυνατότητα να δημιουργήσει κοινές αξίες και επιδιώξεις.  Στα τελευταία χρόνια διαδραματίζονται σε μερικά εξελιγμένα κράτη προσπάθειες δημιουργίας ενός κράματος των προαναφερθέντων μορφών της Δ. Συγκεκριμένα καταβάλλονται προσπάθειες πραγματοποίησης  μίας γενικής συνεννόησης ίσως και συμφωνίας  ακόμη κα σε περίπτωση αποφάσεων εκ μέρους της πλειοψηφίας.

Ο απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων για την πραγματοποίηση των ληφθεισών αποφάσεων  και με την συγκατάθεση της μειοψηφίας. Αλλά η κυβέρνηση από το ένα μέρος και η αντιπολίτευση από το άλλο μέρος δεν ενεργούν ως πολιτικοί εχθροί. Ετσι είναι εφικτό, να εμπεδώνεται μία κυβέρνηση της ¨Μεγάλης Συμμαχίας»  όπως π.χ. στην Γερμανία η επιτυχέστατη κυβέρνηση μεταξύ των Χιστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών επί έτη.

Υπό τον φακό της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας του ατέρμονου συγκρουσιασμού , μερικές φορές και της παροξυστικής σχεδόν εμφυλιοπολεμικής διάθεσης πρόκειται εδώ για εξελίξεις σε έναν άλλον αστερισμό.

Παρλαμενταρισμός (Κοινοβουλευτισμός)

Ο Π. (εμπέδωση για πρώτη φορά στην Αγγλία) ορίζεται ως πολιτικό σύστημα, στα πλαίσια του οποίου  το κοινοβούλιο ως  αντιπρόσωπος ενός μέρους του λαού έχει την δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής σε πολιτικές αποφάσεις. Στην ουσία πρόκειται για ένα κοινοβουλευτικό κυβερνητικό σύστημα, στο οποίο το κοινοβούλιο προσδίδει στα κρατικά όργανα και ιδιαιτέρως στην κυβέρνηση την απαραίτητη πολιτική νομιμότητα, μια που τα μέλη της κυβέρνησης ψηφίζονται από αυτό.

Συνοπτικά αναδεικνύει αυτό το κυβερνητικό σύστημα τα εξής βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα :

α) Οι υπουργοί προέρχονται λόγω νομιμότητας στην πλειονότητά  τους από το κοινοβούλιο.

β) Η κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για το έργο της έναντι του κοινοβουλίου, έτσι ώστε  αυτό έχει υπό ορισμένων προϋποθέσεων το δικαίωμα να απολύσει την κυβέρνηση.

γ) Στενή συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και της πλειοψηφίας του κοινοβουλίου, κάτι που επιδρά μάλλον αρνητικά στον διαχωρισμό μεταξύ της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας. Αυτό όμως ισοφαρίζεται μέσω του πραγματικού αναβιβασμού του ρόλου της αντιπολίτευσης μέσα στο κοινοβούλιο.

Εν ολίγοις, η αντιπολίτευση ελέγχει τις ενέργειες της κυβέρνησης. Σχήμα, τρόπος και ουσία του ελέγχου είναι συνήθως ένδειξη της πολιτικής ωριμότητας και της κοινωνικής συνείδησης των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης.

Το αντίθετο της Δ. αποτελούν τα ολοκληρωτικά ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΑ καθεστώτα. Αυτό άς το λάβουν υπ όψη όσοι ανεύθυνα, επιπόλαια και άδικα απορρίπτουν την Δημοκρατία, η οποία όπως όλα τα ανθρώπινα δημιουργήματα δεν μπορεί να είναι τέλεια, ιδανική και απόλυτη.

Μερικές πηγές

-D. Nohlen/F. Groetz, Kleiners Lexikon der Poltik, München 2015 ( πρόκειται για πανεπιστημιακό λεξικό 800 πυκνογραμμένων σελίδων ).
-C. Lenz / N.Ruchlak, Kleines Politik – Lexikon, München / Wien / Oldenbourg , 2001, S.35/36, 162-164.
-Duden, Das große Fremdwörterbuch, Herkunft und Bedeutung der Fremdwörter, Mannheim /Leipzig / Wien / Zürich, 2000, S.310, 999.
-Philosophisches Wörterbuch, hrsg. von G. Klaus / M. Buhr, Band 1,Leipzig, 1969, S.224-/225
-P.Nolte”,Was ist Demokratie? Geschichte und Gegenwart, München 2012.
-H. Vorländer, Demokratie. Geschichte, Formen, Theorien , München, 2010.

Καθημερινή (27.12.14).

——————————————————

Ορισμός της Δημοκρατίας

( Αντιπαράθεση με Γιώργο Μαλούχο, „Που γεννήθηκε ή που πέθανε η δημοκρατία ;“, Βήμα ( ηλεκτρονική έκδοση, 21.11.2013 )
Συστηματικά, νηφάλια και πολιτισμένα χωρίς υπερεθνικιστικές εξάρσεις, ψευτοπατριωτικές ανέξοδες κορώνες και νεοελληνικό υπερεξυπνακισμό.

Ο κ.Roman Herzog ήταν καθηγητής πανεπιστημίου σε Κρατικό Δίκαιο και Πολιτική, έχει ασκήσει τα αξιώματα του κοσμήτωρα και του πρύτανη, ήταν δικαστής και απο το 1987 έως το 1994 πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου και έχρησε πρόεδρος του κράτους από το 1994 έως το 1999. Εχει τοποθετεθεί πολυάριθμες φορές σε πολύπλοκα προβλήματα γενικά της Δημοκρατίας και ειδικά της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.

Οι μορφωμένοι Γερμανοί θεωρούν αυτονοήτως την Ελλάδα ως Geburtsland der Demokratie (Γεννήτρια χώρα της Δημοκρατίας) . Ταυτόχρονα κάνουν διαχωρισμό μεταξύ της αρχαίας και της νέας Ελλάδας. Γενικά αισθάνονται θαυμασμό και σχεδόν λατρεία για τους αρχαίους Ελληνες και εν μέρει περιφρόνηση για τους Νεοέλληνες τους οποίους θεωρούν τελείως ανάξιους των αρχαίων Ελλήνων.

Οταν όμως γίνονται επιστημονικές συζητήσεις, αναφέρονται, σε ό,τι αφορά την εποχή ύστερα από τον Μεσαίωνα σε θέματα Δημοκρατίας, πρωτίστως η Αγγλία, η Ελβετία,η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Σε τέτοια περίπτωση γίνεται λόγος περί της Αγγλίας και της Ελβετίας ως γεννήτριες της σύγχρονης Δημοκρατίας. Περίπου το ίδιο συμβαίνει και με τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, των οποίων η γεννήτρια χώρα είναι μεν η Αγγλία, αλλά είναι πασίγνωστο, ότι από ιστορική άποψη έχουν αυτοί εφευρεθεί από τους αρχαίους Ελληνες . Αυτό δεν το αμφιβάλλει ουδείς.

Αφετηρία για μίαν σωστή και δίκαιη αξιολόγηση των δημοκρατικών θεσμών είναι η τοποθέτηση, ότι από την μια μεριά η Δημοκρατία είναι σε παγκόσμια κλίμακα το πιό εξελιγμένο πολιτικό σύστημα, αλλά από την άλλη μεριά δεν έχει αποκτήσει ποτέ την ποιότητα του απόλυτου, πράγμα που ούτως ή άλλως δεν μπορεί να επιτευχθεί στην πραγματικότητα ποτέ. Και όμως σημειώνονται μεγάλες διαφορές στην εφαρμογή των δημοκρατικών θεσμών μεταξύ των χωρών, οι οποίες αυτονομάζονται δημοκρατικές. Κατά την ταπεινή μου γνώμη κατέχει όντως η Ελβετία παγκοσμίως την πρώτη θέση.

Κατόπιν ακολουθούν οι χώρες της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης καθώς και της Βόρειας Αμερικής, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης , ενώ οι χώρες της Ανατολικής και οι περισσότερες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης καθώς και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής ειναι στην ουσία μάλλον καρικατούρες της Δημοκρατίας. Αυτές έχουν παραλάβει μόνον τα σχήματα των αστικών συνταγμάτων και πολλών νόμων από τα προηγμένα ευρωπαϊκά κράτη , αλλά εκλείπει το ανάλογο περιεχόμενο.

Η Δημοκρατία στηρίζεται στο Ατομο και στον Πολίτη. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα έχει το άτομο στα πλαίσια του Δυτικού Κύκλου Πολιτισμού ( terminus scientificus : επιστημονικός όρος) τα εξής βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα :

αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμός, βούληση, ελευθερία των επιλογών, αυτονομία ( αυτεξουσία ), αυτογνωσία, αυτοπειθαρχία, αυτοκριτική, εργατικότητα, συνείδηση της ευθύνης και πρωτίστως κοινωνική συνείδηση, η οποία σημαίνει κυρίως αποδοχή της προτεραιότητας του γενικού προ του ατομικού συμφέροντος.

Τα βασικά γνωρίσματα του πολίτου είναι τα εξής : κρατική συνείδηση ( διαλεκτική αλληλοσύνδεση πολίτου και κράτους ), νομική συνείδηση ( σεβασμός των νόμων και όχι “αντιεξουσιαστικός” νομομηδενισμός ), αναγνώριση και εφαρμογή της διαλεκτικής αλληλουχίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, φορολογική συνείδηση, υπεράσπιση του κράτους προ εξωτερικών κινδύνων.

Η Γερμανία είναι πράγματι μία ειδική περίπτωση, γιατί αυτή έχει καθυστερήσει σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη στην πολιτιστική και πολιτική εξέλιξη πάρα πολύ. Στην Γερμανία άρχισαν να εξελίσσονται το άτομο και ο πολίτης στην „Δημοκρατία της Βαϊμάρης“ (Weimarer Republik, 1919-1933 !). Εως αυτήν δεν υπήρχαν ούτε το άτομο , ούτε ο πολίτης, αλλά ο Untertan ( υποτεταγμένος ) ως μέλος της τεράστιας και όπως έχει αποδειχθεί γερμανικής αγέλης ( Herde ), επάνω στην οποία στηρίχθηκαν ο Αυτοκράτορας (Kaiser ) και ένας από τους μεγαλύτερους εγκληματίες σε όλην την ιστορία της ανθρωπότητας, ο τρισκατάρατος Hitler. Υστερα από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο έμαθαν οι ηττημένοι Γερμανοί πρωτίστως από τις ΗΠΑ και από την Μεγάλη Βρεττανία να εισαγάγουν και να εφαρμόζουν δημοκρατικούς θεσμούς.

Σημερα όμως αξιολογείται γενικά η Γερμανία ως μία δημοκρατική χώρα, στην οποία λειτουργεί τυπικά η Δημοκρατία με επιτυχία, αλλά έχω στα παρελθόντα 55 έτη επίσης διαπιστώσει , ότι σε ό,τι αφορά την δημοκρατική συνείδηση του πληθυσμού, υφίστανται ακόμη μερικά προβλήματα ιδιαιτέρως στην πρώην Ανατολική Γερμανία.

Συνήθως δεν λαμβάνουμε υπ όψη, ότι οι Ανατολικογερμανοί έχουν βιώσει την αστική Δημοκρατία μόνον 25 έτη Οι πρόγονοί τους έζησαν στο αυταρχικό καθεστώς του Αυτοκράτορα, μόνο 14 έτη μίαν υποανάπτυκτη Δημοκρατία, 12 έτη την φασιστική δικτατορία και 45 έτη την κομμουνιστική δικτατορία. Επομένως διαρκεί η διαδικασία της εξέλιξης μίας δημοκρατικής συνείδησης ακόμη πολύν καιρό.
Και όμως, δύο Ανατολικογερμανοί ασκούν τα ανώτερα αξιώματα του Γερμανικού κράτους : Η πρώην επιστημονικός συνεργάτης των φυσικών επιστημών στην Ακαδημία Επιστημών Angela Merkel επί πάνω απο μία δεκαετία  ως καγκελάριος και ο πρώην προτεστάντης ιερέας J. Gauck ως πρόεδρος . Καθημερινή και Το Βήμα, συχνά δημοσιευθέν από το 2014.

——————————————————————————————————————–

Δημοκρατία, Αποφθέγματα , Γνωμικά, Αφορισμοί

	Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία, Ισοκράτης

 

	Το εναντιούμενον τω δυναστεύοντι δήμος ωνόμασται ,  (αυτό που εναντιώνεται στο δυνάστη λέγεται λαός) , Θουκυδίδης
	Κρατίστην είναι δημοκρατίαν εν ή πάντες ως τύραννον φοβούνται τον νόμον.Βίας ο Πριηνεύς, 625-540 π.Χ., Εκ των 7 σοφών της αρχαίας Ελλάδος
	Ακρισία δήμου τον χείριστον εις αρχήν προΐστατο.Μέγας Βασίλειος, 330-379, Πατέρας της Εκκλησίας  ( η έλλειψη κρίσης του λαού, ανέδειξε στην εξουσία τον χειρότερο ).
	Δημοκρατία κρείτον τυρρανίδος, Περίανδρος, 668-584 π.Χ., Τύραννος της Κορίνθου και εκ των 7 σοφών

	Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία.Ισοκράτης, 436-338 π.Χ., Αθηναίος ρήτορας
	Η διαφορά μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας είναι ότι στη δημοκρατία ψηφίζεις πρώτα και παίρνεις διαταγές μετά. Στη δικτατορία, δεν χρειάζεται να χάσεις τον καιρό σου ψηφίζοντας, Charles Bukowski, 1920-1994, Αμερικανός συγγραφέας
	Η Δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, με εξαίρεση όλα τα άλλα.Ουίνστον Τσώρτσιλ, 1874-1965, Βρετανός πρωθυπουργός, Νόμπελ 1953
	Το καλύτερο επιχείρημα εναντίον της δημοκρατίας είναι μια συζήτηση πέντε λεπτών με το μέσο ψηφοφόρο, Ουίνστον Τσώρτσιλ, 1874-1965, Βρετανός πρωθυπουργός, Νόμπελ 1953
	Ψήφισε αυτόν που υπόσχεται λιγότερα. Θα είναι ο λιγότερο απογοητευτικός.Bernard Baruch, 1870-1965, Αμερικανός επιχειρηματίας & πολιτικός
	Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες, Θαλής ο Μιλήσιος, 643-548 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος
	Οι πολιτισμένοι λαοί κερδίζουν την εξουσία με την ψήφο των πολλών, κυβερνώνται με την ικανότητα των ολίγων και μεγαλουργούν με την πνοή του ενός, Ελευθέριος Βενιζέλος, 1864-1936, Έλληνας ηγέτης