Πλάτων και Αριστοτέλης (και Ακινάτης, Δικαιοσύνη), Γιανναράς Ιδεαλιστής και Πλατωνικός

Στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια σημειώνεται παραδοσιακά εδώ και εκατοντάδες χρόνια προτίμηση για τον Αριστοτέλη , ο οποίος έχει εμπεδώσει μερικές επιστήμες.
Ξεχνούν όμως , ότι ο Αριστοτέλης ήταν στην ιστορία της ανθρωπότητας ο πρώτος Φιλόσοφος-Επιστήμων, ο οποίος έχει δημιουργήσει μίαν διακλαδική ομάδα ερευνητών (  εκπρόσωποι των φυσικών, των κοινωνικών , νομικών, φιλοσοφικών και άλλων κλάδων) . Σχεδόν όλα τα ερευνητικά αποτελέσματα έχουν δημοσιευθεί ως έργα του Αριστοτέλη.

Ο Πλάτων ήταν ο μόνος αρχαίος Ελληνας Φιλόσοφος, τον οποίο “παραδέχθηκαν” οι Γερμανοί Εθνικοσοσιαλιστές. Τον θεωρούσαν ως παράδειγμα διοίκησης ενός κράτους , δηλαδή τον θεωρούσαν , σε ό,τι αφορά τον ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟ, ως θεωρητικό προπάτορα.
Εχω ήδη προ 35 ετών διαπιστώσει, ότι μεταξύ του Πλάτωνα και του Κονφούκιου υπάρχουν ομοιότητες αντιλήψεων !

Καθημερινή (3.1.16)

—————————————–

Κοινωνικές τάξεις και αρετές σύμφωνα με τον Πλάτωνα (Πολιτεία)

1.Τάξη των αρχόντων (σοφία).
2.Τάξη των φυλάκων (ανδρεία)
3.Τάξη των εργαζομένων (σωφροσύνη και υποταγή).
Οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να συντηρούν τους άρχοντες και τους φύλακες.
Οι δούλοι δεν ανήκαν σε καμία κοινωνική τάξη.

Το ινδουϊστικό σύστημα των καστών (Rig Veda, χίλια έτη προ του Πλάτωνα)

1. Brahmanas : σοφοί, ιερατείο
2. Kshatriyas : μαχητές, ηγεμόνες, ανώτεροι υπάλληλοι
3.Vaishyas : έμποροι, γεωκτήμονες
4. Shudras : χειροτέχνες, μεροκαματιάρηδες.

Οι 3. και οι 4. είναι υποχρεωμένοι να συντηρούν τους 1. και 2.
Οι Parias δεν ανήκαν σε καμία κοινωνική τάξη.

Εγείρεται το εύλογο ερώτημα : Ποια είναι η σχέση μεταξύ των τάξεων του Πλάτωνα και των καστών του Ινδουϊσμού ;

Καθημερινή (2.2.17)

—  ———————–

Πλάτων και Αριστοτέλης
Ποιός από τους δύο είναι πιό σπουδαίος ;

Κατά τη γνώμη μου είναι ο Αριστοτέλης ο μεγαλύτερος Φιλόσοφος της ανθρωπότητας μεν , αλλά ήταν ο πρώτος που είχε ιδρύσει μία διακλαδική ομάδα ερευνητών και πέραν τούτου όλα τα αποτελέσματα των ερευνών έγιναν γνωστά ως έργα του Αριστοτέλη.

Σε πάρα πολά πανεπιστημιακά εγχειρίδια σε διαφορετικές επιστήμες αναφέρεται ήδη στις πρώτες σελίδες ο Αριστοτέλης, ενώ ο Πλάτων έχει, όπως φαίνεται, ξεχασθεί.

Αλλοι πάλι αναφέρουν τον Πλάτωνα ως τον μεγαλύτερο Φιλόσοφο.

Οι υλιστές φιλόσοφοι πάλι αναγνωρίζουν πρωτίστως τον Δημόκριτο σύμφωνα με τα σημερινά κριτήρια ως τον πιό επιστημονικό φιλόσοφο και απορρίπτουν τον Πλάτωνα.

Οι μεγαλύτεροι θαυμαστές του Πλάτωνα ήταν οι Γερμανοί εθνικοσοσιαλιστές, γιατί τους άρεσε η απόρριψη της Δημοκρατίας και της ατομικής ελευθερίας εκ μέρους του Πλάτωνα καθώς και η τάση του σε ολοκληρωτισμό.

Αλλά το πιό σημαντικό έγκειται στο γεγονός, ότι πρόκειται για ΕΛΛΗΝΕΣ.

Η σωτηρία θα βρεθεί μέσω του συνεπούς εξευρωπαϊσμού, εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού όλης της παιδείας , της κοινωνίας και του κράτους.

Ολά αυτά στηρίζονται στον ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ, ο οποίος εμπεριέχει και το ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ, το οποίο δυστυχώς έχει εγκαταλείψει ήδη προ δύο χιλιάδων ετών την Ελλάδα και έφυγε εσαεί για την Ευρώπη (Στέλιος Ράμφος).

Καθημερινή (17.1.16)

————————————

Πλάτων, εμπεδωτής του ολοκληρωτισμού

Ηδη έχω αποδείξει  στην Καθημερινή σε ένα
ειδικό σχόλιο, ότι μεταξύ του κατά πολύ
προηγηθέντος ινδουιστικού συστήματος
περί των καστών και του πλατωνικού
κοινωνικοπολιτικού συστήματος υφίστανται
μεγάλες ομοιότητες σε όρους, ιεράρχηση
κλπ. Ο Πλάτων ήταν στην Ευρώπη ,
όπως και ο Κονφούκιος στην Απω Ανατολή,
ο εμπεδωτής της ολοκληρωτικής σκέψης
και του ολοκληρωτικού συστήματος.
Πέραν τούτου ήταν μεγάλος αντίπαλος
της δημοκρατίας και της ελευθερίας
καθώς και εκπρόσωπος του δουλοκτητικού
συστήματος.

Ο Πλάτων ήταν ο μόνος
Ελληνας Φιλόσοφος,τον οποίο έχουν λόγω
του ολοκληρωτισμού του παραδεχθεί οι
Γερμανοί εθνικοσοσιαλιστές.

Αυτό όμως δεν μειώνει τον ρόλο του στην
παγκόσμια Φιλοσοφία. Σε σύγκριση με
αυτόν είναι όμως ο πρώην μαθητής του Αριστοτέλης διεθνώς πιό γνωστός ,πιό σημαντικός και μεισχυρότερη φιλοσοφική ακτινοβολία.

Καθημερινή (17.10.15)

—–

Αντιπαράθεση με Χρήστο Γιανναρά ( άρθρο « Η ολιγάρκεια αποκλείει τις λύσεις» στην Καθημερινή , 16.2.14 )

Από τα γραφόμενα του κ. Γιανναρά απορρέει το συμπέρασμα, ότι αυτός έχει επηρεασθεί στην σκέψη και στην βασική προσέγγιση σε θεωρητικά καθώς και σε πολιτικά ζητήματα από τον μεγάλο φιλόσοφο και σημαντικότατο εκπρόσωπο του αρχαίου ελληνικού ιδεαλισμού και αντιπάλου του δημοκρατικού συστήματος και των ελυθεριών των πολιτών Πλάτωνα, ίσως γιατί εθύς εξ αρχής η Ορθοδοξία έχει παραλάβει καθοριστικά θεωρήματα του Πλάτωνα πρωτίστως για να εμπλουτίσει και να δικαιολογήσει φιλοσοφικά το χριστιανικό δόγμα. Θα ήταν τελείως ακατανόητο, εάν εστίαζε η Ορθοδοξία την θεολογία της στον υλιστή Δημόκριτο, στον κοινωνιολόγο και εμπεδωτή της θεωρίας του συμφέροντος Επίκουρο ή στον ανθρωποκεντριστή Πρωταγόρα.

Δεν είναι επιδίωξη του παρόντος σχόλιου να κάνουμε εμθριθείς μελέτες περί της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά να αναφέρουμε σε στενή σχέση με το θέμα του άρθρου μόνον μερικά ουσιώδη στοιχεία της φιλοσοφικής και μεθοδικής σκέψης των δύο κορυφαίων φιλοσόφων.

Πλάτων

α ) Ιδεαλισμός, εξωπραγματικότητα και ενασχόληση με τις μεγάλες και αιώνιες ουτοπίες.
β ) Εξεύρεση του αιώνιου, τέλειου και απόλυτου, δηλαδή του ανέφικτου ( ο Παρμενίδης επίσης : ο κόσμος των ιδεών είναι άφθαρτος και τέλειος). Συγκεκριμένα πρόκειται κυρίως για την απόλυτη αλήθεια,την απόλυτη δικαιοσύνη σύμφωνα με την άποψή του ( δίκαιο είναι ό,τι εμπεριέχει ο νόμος, την ίδια άποψη έχει διατυπώσει και ο μεγάλος κινέζος θεωρητικός αλλά και άκρως ρεαλιστής Κονφούκιος) και την την απόλυτη αρετή (ηθική ).
γ ) Στην πολιτεία του (κράτος) είναι οι φιλόσοφοι (άριστοι , επαίοντες) οι κυβερνήτες και οι άλλοι (φρουροί/στρατιώτες, δημιουργοί ) θα υπακούουν σε αυτούς). Το διοικητικό του σύστημα αναδεικνύει ομοιότητες με το ινδουιστικό ( Brahman, Ksatrya etc.).

Αριστοτέλης

Εχουμε διαπιστώσει προ πολλών ετών και εφαρμόζουμε συστηματικά στα επιστημονικά συγγράμματα την βασική του μέθοδο.

α ) Κατ αρχάς θέαση της πραγματικότητας (φύση, κοινωνία, πόλις, νόμοι).
β ) Μελέτη των συγγραμμάτων άλλων ειδικών περί της πολυποίκιλης πραγματικότητας.
γ ) Συμπεράσματα επί τη βάσει της λογικής, στην οποία σε γενικές γραμμές ανήκει και η «Αρχή της μεσότητος» (διεθνής terminus technicuς), «…μέσον τε και άριστον, όπερ εστί της αρετής»( 1106b) και «Οτι δεί το μέσον αιρείσθαι και μή την υπερβολήν μηδέ τήν έλλειψιν, τό δέ μέσον εστίν ώς ό λόγος ό ορθός λέγει» Αριστοτέλη (Ηθ. Νικομ. 1138b, 18-20), (γνωστή επίσης σαν «χρυσή τομή ( μετάφραση από το λατινικό „aurea mediocritas», αλλά αυτό στηρίζεται στην «Αρχή της μεσότητος» του Αριστοτέλη).

Στο σύγγραμμά του «Πολιτική» εφαρμόζει αυτήν την αρχή στην πολιτική ζωή : Οχι τα άκρα ολιγαρχία και τυραννίς, αλλά δημοκρατία ως το μέσον. Η ουσία της «χρυσής τομής» έγκειται πρωτίστως στην απόρριψη και αποφυγή των υπερβολών, κάτι που είναι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη μία αρετή και εκτός τούτου ανταποκρίνεται πλήρως στον «ΟΡΘΟΝ ΛΟΓΟΝ». Τον ξανακάλυψε η Ευρώπη ύστερα από περίπου δύο χιλιάδες χρόνια (ius rationis) !

Εφαρμόζοντας τις αναφερθείσες καθοριστικές σκέψεις των δύο γιγάντων της παγκόσμιας φιλοσοφίας επί μερικών συγκεκριμένων προβλημάτων στα άρθρα του κ. Γιανναρά διαπιστώνουμε τα εξής :

α ) Η μεθοδική και μεθοδολογική πτυχή της προσέγγισης του κ. Γιανναρά είναι μάλλον πλατωνική, ουτοπική και εκτός τούτου μή πειστική. Ο βασικός πυλώνας της είναι η υπερβολή , η αποία αντιτίθεται στις αρχές της λογικής σκέψης , στο „common sense“ („κοινός νους») καθώς και στους αιώνιες νομοτελειακούς κανόνες της μητέρας φύσεως. Η υπερβολή αποτελεί par excellence μίαν Υβριν, η οποία επιφέρει την Νέμεσιν.

Προτιμούμε την διεθνώς αναγνωρισμένη ρεαλιστική μεθοδολογία του Αριστοτέλη, ιδιαιτέρως την «Αρχή της μεσότητος» η οποία εκφράζει λογικότητα , φυσικότητα και από πρακτική άποψη κανονικότητα. Αυτή η εκπληκτική ανακάλυψη του Αριστοτέλη μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση ιδιαιτέρως κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων.
Δεν είναι λοιπόν λογικά σωστό, να διατυπώσουμε την ακραία αντίληψη „homo homini lupus“ (Plautus, «ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο λύκος») ή ακριβώς το αντίθετο «homo res sacra homini“(Seneca, . «ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο άγιος»). Ούτε το ένα , ούτε το άλλο είναι με τόσο απόλυτο νόημα σωστό. Στην αντικειμενική αλήθεια και όχι σε αστερισμούς αορίστων ιδεών είναι το μέσον ποιό κανονικό και σωστό.

Το ίδιο ισχύει και για τους πολιτικούς : Δεν είναι όλοι ανίκανοι, σπιθαμιαίοι, διεφθαρμένοι και καθάρματα, ούτε είναι όλοι προσωποποίηση της ευφυϊας, της εργατικότητας και της διοικητικής ικανότητας. Εδώ πρέπει από το ένα μέρος να εφαρμόσουμε τον μεθοδολογικό κανόνα της διαφοροποίησης και από το άλλο μέρος να εξεύρουμε τον κανονικό και κατάλληλο πολιτικό, ο οποίος ούτε μπορεί, ούτε είναι ανάγκη να ανήκει στους «αρίστους».

β ) Ο άριστος άνήρ πολιτικός είναι μία ποιητική εξιδανίκευση του ικανού και ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ατόμου για την εξεύρεση και ειδικά για την επίλυση υπαρχόντων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Εδώ πρόκειται για πολιτικό με βούληση, δυναμικότητα και διοικητικές ικανότητες και όχι για έναν φιλόσοφο, ο οποίος μπορεί το πολύ να συμβουλεύσει κατάλληλα τον υπέυθυνο πολιτικό, όπως π.χ. επιτυχέστατα ο Αναξαγόρας τον μεγαλύτερον πολιτικόν άνδρα της αρχαιότητας Περικλή. Οποιος είχε την ευκαιρία να επεξεργασθεί εξειδικευμένες γνωματεύσεις για πολιτικούς κλπ., ξέρει ότι υφίσταται μία μεγάλη διαφορά μεταξύ του επιστήμονα και του πολιτικού.

Εν ολίγοις, η επανειλλημμένα διατυπωθείσα
άποψη του κ. Γιανναρά περί της ανάληψης του κυβερνείν μίας χώρας από τους αρίστους, είναι εξιδανικευμένη, εξωπραγματική και εσφαλμένη. Αρκεί να έχει ο πολιτικός τις κατάλληλες και απαραίτητες προϋποθέσεις για μίαν επιτυχή σταδιοδρομία αυτονοήτως στο «συμφέρον του συνόλου ( Δημόκριτος ) και για το «κοινόν καλόν « ( Αριστοτέλης ).

γ ) Η άκρως αρνητική αντίληψη περί του συμβιβασμού σε κοινωνικοπολιτικά θέματα δεν πείθει και δεν ανταποκρίνεται σε ένα δημοκρατικό σύστημα, γιατί ο συμβιβασμός αποτελεί αποτέλεσμα του διαλόγου και τελικά της σύγκλισης των βασικών και θεμιτών συμφερόντων των ελεύθερων πολιτών . Γνωρίζουμε κάλλιστα, ότι μόνον τα ολοκληρωτικά καθεστώτα απορρίπτουν αναφανδόν τον συμβιβασμό.
Στον πολιτικό βίο της Ελλάδας ισχύει αυτή η διαπίστωση και για την μαρξιστική, την λενινιστική και σε μεγάλο βαθμό για την νεοσταλινική Αριστερά, η οποία είναι ολοκληρωτική, εξωπραγματική και τελείως ανίκανη και ακατάλληλη να κυβερνήσει μίαν πολιτισμένη χώρα.

Παρεμπιπτόντως επισημαίνουμε, ότι ο συμβιβασμός αποτελεί στις διεθνείς διακρατικές σχέσεις την conditio sine qua non (τελείως απαραίτητη προϋπόθεση) για την επίτευξη διεθνών συμβάσεων. Περί αυτού υφίσταται μία επεξεργασμένη Θεωρία της συμβάσεως σαν αναπόσπαστο στοιχείο της Θεωρίας των διεθνών σχέσεων.
Παρατήρηση:
Σαν πολιτικά ουδέτερος δεν θέλω να βγάλω συμπεράσματα για τα ελληνικά κόμματα και τους πολιτικούς. Και όμως προσπάθησα να συντάξω το παρόν σχόλιο sui generis έτσι ώστε ο καθείς αναγνώστης να είναι σε θέση να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Δημοσιευθέν στην ηλεκτρονική έκδοση της Καθημερινής ( 22.2.14 ).

——————————–

Αριστοτέλης , “Αγιος Θωμάς”  και η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Πρωτίστως η Θεωρία περί της Δικαιοσύνης του Αριστοτέλη, ελάχιστα παραλλαγμένη από τον “Αγιο Θωμά”, εσιαζόταν στο επίκεντρο μίας διδακτορικής διατριβής ενός πρώην απόφοιτου ενός Πανεπιστημίου Ιησουϊτών, κατόπιν του δικού μας Πανεπιστημίου και πρώην υπουργού από την Μοζαμβική που κατείχε σχετικά καλά τα Αρχαία Ελληνικά και αυτονοήτως άριστα τα Λατινικά ( 12 ξένες γλώσσες ).

Η διατριβή έχει συγγραφεί υπό την πενταετή επιστημονική εποπτεία μου στα πλαίσια της Φιλοσοφίας του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και έχει υπερασπισθεί με magna cum laude.

Λόγω των ικανοτήτων του ήταν επί χρόνια και ιδιαιτέρως στην δεκαετία του 80   επίσημος εκπρόσωπος στις διεθνείς διασκέψεις όλης της Αφρικής για την επεξεργασία της τεράστιας Διεθνούς Συνθήκης περί το Δικαίου της Θαλάσσης (311 άρθρα συν άλλων ντοκουμέντων).

Στηριζόμενος στον Αριστοτέλη και στον “Αγιο Θωμά” κατόρθωσε να εμπεδωθούν νέοι κανόνες προς όφελος των αναπτυσσόμενων χωρών. Δηλαδή επρόκειτο για αξιοποίηση της  Φιλοσοφίας του Δικαίου και συγκεκριμένα γνώσεων του Αριστοτέλη περί της σχέσης  μεταξύ της Ισότητας και της Δικαιοσύνης ( «Οίον δοκεί ίσον το δίκαιον είναι, και έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ίσοις  και το άνισον δοκεί δίκαιον είναι, και γαρ έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ανίσοις(Πολιτικά Γ, 9, 1280α, 10-13).

Συμπέρασμα  για το Διεθνές Δημόσιο Δίκαιο : Τα κράτη είναι μεν νομικά ίσα, αλλά μεταξύ των σημειώνονται τεράστιες διαφορές. Η εφαρμογή ίσων κανόνων επί αυτών  θα είχε ως αποτέλεσμα την αδικία, Γι αυτό θα ήταν δικαιότερο να εφαρμοσθούν σε άνισα κράτη  διαφορετικοί κανόνες.  Αυτό ήταν το καθοριστικό επιχείρημα τoυ Δρ Eduardo Koloma  από τη Μοζαμβική. Η επιτυχία ήταν εκπληκτική : ολόκληρο κεφάλαιο ειδικά για τις αναπτυσσόμενες χώρες.  Τον ρώτησαν , πού σπούδασε και ποιός ήταν ο καθηγητής του.

Λοιπόν : Ενας ιδιαίτερος Αφρικανός σπουδάζει κοντά σε Ελληνα πανεπιστημιακό στο πανεπιστήμιο της Λειψίας και συγγράφει υπό την εποπτεία αυτού διδακτορική διατριβή. Μαθαίνει από τον Ελληνα αυτά που έγραψε προ 2400 ετών ο αιώνιος Ελληνας Φιλόσοφος Αριστοτέλης και τα αξιοποιεί διεθνώς συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω εξέλιξη του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και στην εμπέδωση του Διεθνούς Δικαίου της Θαλάσσης.Τον ρώτησαν , πού τα σπούδασε αυτά και ποιός ήταν ο καθηγητής του.

Καθημερινή (3.1.16, 6.8.17)
—————————————————
Διεθνές Δημόσιο Δίκαιο :
Τα κράτη είναι μεν νομικά ίσα, αλλά μεταξύ των σημειώνονται τεράστιες διαφορές. Η εφαρμογή ίσων κανόνων επί ανίσων κρατών θα είχε ως αποτέλεσμα την αδικία. Γι αυτό θα ήταν δικαιότερο να εφαρμοσθούν σε άνισα κράτη διαφορετικοί κανόνες.
Πρόκειται για την αξιοποίηση της γνωστής άποψης του Αριστοτέλη γύρω από την σχέση μεταξύ της ισότητας και της δικαιοσύνης.
Στην περίπτωσή μας δεν είναι δίκαιο να έχουν ο σεβόμενος το Διεθνές Δίκαιο (Ελλάδα) και ο καταπατών το Διεθνές Δίκαιο Δίκαιο ίση μεταχείριση.
Συμπεράσματα :
α) Η πολιτική των “ισων αποστάσεων’” έναντι της Ελλάδας και της Τουρκίας αποτελεί μεγάλη αδικία προς την Ελλάδα.
β) Η ελληνική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να δείξει στις σχέσεις της με τους συμμάχους μεγαλύτερη ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ. Καθημερινή (16.2.18)
———————————————————–
Δικαιοσύνη, Αρχαίοι Φιλόσοφοι

Εδώ πρόκειται για τον διάλογο μεταξύ του Σωκράτη και του Θρασύμαχου ( Πλάτων, Πολιτεία, Ι, 343α-3444c) .

Θρασύμαχος : Ο Σωκράτης ξέρει, ότι η δικαιοσύνη και το δίκαιο είναι στην πραγματικότητα το όφελος του δυνατότερου και αυτού που κατέχει την εξουσία, αλλά είναι η ζημιά του υπακούοντος και του υπηρετούντος ( απόδοση του νοήματος).Δηλαδή ο Θρασύμαχος ήθελε να επισημάνει, ότι το όφελος του ισχυρού είναι ταυτόσημο με το δίκαιο !

Δεν σκοπεύω να κάνω διάλεξη περί της δικαιοσύνης en general, αλλά οι Σοφιστές, ο Επίκουρος , οι Στωϊκοί και οι Κυνικοί έχουν πρεσβεύσει τελείως διαφορετικές απόψεις επισημαίνοντας παρεμπιπτόντως την εκάστοτε ταξική τους προέλευση. Το ίδιο ισχύει και για τους αρχαίους κορυφαίους Κινέζους φιλόσοφους, οι οποίοι έχουν διατυπώσει παρόμοιες απόψεις, κάτι που είναι στην Ελλάδα λόγω της ολέθριας εθνικιστικής ομφαλοσκόπησης τελείως άγνωστο.

Και όμως, η Θεωρία του Αριστοτέλη περί της δικαιοσύνης έχει επηρεάσει καθοριστικά την παγκόσμια Φιλοσοφία του Δικαίου : «δίκαιον διορθωτικόν», «δίκαιον συναλλάγμασι διορθωτικόν» και «δίκαιον διανεμητικόν».Αριστοτέλης περί της σχέσης μεταξύ της Ισότητας και της Δικαιοσύνης : «Οίον δοκεί ίσον το δίκαιον είναι, και έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ίσοις και το άνισον δοκεί δίκαιον είναι, και γαρ έστιν, αλλ’ ου πάσιν αλλά τοις ανίσοις (Πολιτικά Γ, 9, 1280α, 10-13).

Επί τη βάσει αυτή έχει ο Thomas Aquin διατυπώσει την δική του πιό γνωστή άποψη („iustitia distributiva“, „iustitia communicativa“ „iustitia legalis“) , στην οποία στηρίζεται η ανάλογη νομική σκέψη της Δύσης ακόμη και στις σχέσεις μεταξύ των μελών της ΕΕ και της Ευρωζώνης !

Αυτά πρέπει να τα ξέρουμε, ειδάλλως δεν καταλαβαίνουμε τους Δυτικούς.

Ιδέ για τους ενδιαφερόμενους γερμανομαθείς μία συστηματική συγκριτική μελέτη περί της δικαιοσύνης ( Αρχαία Μέση Ανατολή, , Ελλάς , Ρώμη, Αρχαία Κίνα) σε «Menschen- und Gesellschaftsbilder, Rechts-und Gerechtigkeitsvorstellungen…, 4o Kεφάλαιο) στο Μπλογκ μου. Καθημερινή (22. 3.15)
————————————————-
Αρχαία Γνωμικά (διεθνώς) περί την δικαιοσύνη

-Το δίκαιον ουκ άλλο τι ή του κρείττονος ξυμφέρον.Πλάτων, 427-347 π.Χ.
-Μηδενί δίκην δικάσης, πριν αμφοίν μύθον ακούσης.
Φωκυλίδης, ~5ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής από τη Μίλητο
(αναφέρεται και από τον Αριστοφάνη στις «Σφήκες»).
-Έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πάνθ’ ορά.
Μένανδρος, 4ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής.
-Ώσπερ το ευθύ ευθέος ου δείται, ούτως ουδέ το δίκαιον δικαίου.
-Επίκτητος, 50 μ.Χ.-120 μ.Χ, Στωικός φιλόσοφος (όπως το ίσιο δεν χρειάζεται χάρακα, έτσι και το δίκαιο δεν χρειάζεται δικαιοσύνη).
-Νικά δ’ ο μείων τον μέγαν δίκαι’ έχων, Ευριπίδης, 480-406 π.Χ., Αρχαίος τραγικός ‐ Ικέτιδες (ο μικρός νικάει τον μεγάλο όταν έχει δίκιο).
-Δει εν μεν τοις όπλοις φοβερούς, εν δε τοις δικαστηρίοις φιλανθρώπους είναι.
Δημοσθένης, 384-322 π.Χ. (οι άνθρωποι στον πόλεμο πρέπει να εμπνέουν φόβο, αλλά στα δικαστήρια να είναι συμπονετικοί).
-Οψέ θεών αλέουσι μύλοι, αλέουσι δε λεπτά (οι μύλοι των θεών αργούν αλλά αλέθουν λεπτά (καλά), αρχαιοελληνική Παροιμία.
-Δίκαια δράσας, συμμάχους έξεις θεούς. Μένανδρος, 4ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής (αν κάνεις δίκαιες πράξεις, θα έχεις συμμάχους τους θεούς).
-Οξύς θεών οφθαλμός ες το πανθ’ οράν, Μένανδρος, 4ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής (είναι κοφτερό το μάτι των θεών στο να τα βλέπουν όλα).
-Εμέ δε Άνυτος και Μέλητος αποκτείναι μεν δύνανται, βλάψαι δε ού.
Σωκράτης, 469-399 π.Χ.(Ο Άνυτος και ο Μέλητος [οι κατήγοροι στη δίκη του] μπορούν να με σκοτώσουν αλλά όχι να με βλάψουν).
-Ανεξέταστον μη κόλαζε μηδένα. Μένανδρος, 4ος αιών π.Χ., Αρχαίος Έλληνας ποιητής
-Δικαιότερος σταχάνης (σταχάνη=ζυγαριά), Αρχαία παροιμιακή φράση (για δίκαιο άνθρωπο)
—Εκκλησιαστικά Ρητά
-Οδός κακού και πους παρανόμου ολείται εν ημέρα κακή.Παλαιά Διαθήκη ‐ Παροιμοίαι ΚΕ’ 16 (ο δρόμος του κακού και η πορεία του παρανόμου θα εξολοθρευτούν όταν ξεσπάσει η οργή του Θεού)
-Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, ότι αυτοί χορτασθήσονται.κατά Ματθαίον ‐ ε’ 6.
—Λατινικά Ρητά

-Fiat iustitia, et pereat mundus (ας επικρατήσει η δικαιοσύνη, κι ας χαθεί ο κόσμος),Πάπασ Αδριανός VI. (1459–1523) και μόττο του αυτοκράτορα της Αγ. Ρωμ. Αυτοκρατορίας Φερδινάνδου Ι (1503-1564).
-Summum jus, summa injuria, Cicero, De officiis 1,33 (υπέρτατη (υπερβολική) δικαιοσύνη, υπέρτατη αδικία).
-Audiatur et altera pars (ακούστε και την άλλη πλευρά) , κανόνες του Ius Romanum (Ρωμαϊκού Δικαίου(.
-Abusus non tollit usum (η κατάχρηση δεν καταργεί (απαξιώνει) τη χρήση), επίσης κανόνας του Ρωμαίκού Δικαίου.
——————————
Ο ανώτερος άνθρωπος σκέφτεται μόνο τη δικαιοσύνη. Ο κατώτερος άνθρωπος σκέφτεται μόνο τα συμφέροντά του. Kung fu Tse (Κομφούκιος), 551-479 π.X., o μεγαλυτερος Κινέζος φιλόσοφος.