Κρήτες , Προέλευση , Νοοτροπία, Φυσιογνωμία, “Θαλάσσιοι Λαοί”
Οι σημερινοί Κρήτες είναι πρωτίστως ένα κράμα από Πελασγούς, ΜΙΝΩΙΤΕΣ, Αχαιούς, Δωριείς, Φιλισταίους, Ενετούς, εν μέρει και Αραβες.
Κρήτες, Προέλευση, Μία θεώρηση υπό το πρίσμα της Εθνολογίας
Τα αποτελέσματα των γενετικών ερευνών επικυρώνουν τις απόψεις πολλών αρχαιολόγων, ότι οι πρόγονοι των αρχαίων Κρητών όπως γενικά και
όλων των αρχαίων Ελλήνων έχουν προέλθει μέσω της Ανατολίας από την περιοχή, όπου προ 11.00 ετών έχει εμπεδωθεί η γεωργία και έλαβε χώραν η Αγροτική Επανάσταση, ενώ στην Αίγυπτο έχει εφαρμοσθεί η γεωργία προ 7.000 ετών, δηλαδή σχετικά αργά (Επιστημονική έρευνα δείχνει πως οι Μινωίτες ήταν Ευρωπαίοι και γενετικά παρόμοιοι με τους σημερινούς Κρητικούς, Πρώτο Θέμα (15.5.13 )
Οι Μινωίτες ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι και ήταν αυτόχθονες κάτοικοι της Κρήτης. Δηλαδή οι σημερινοί Κρήτες είναι απόγονοι των Μινωιτών! Η είδηση αυτή κάνει ήδη τον γύρο του κόσμου μέσω του διάσημου επιστημονικού περιοδικού «Ναture», το οποίο δημοσιεύει τα αποτελέσματα της έρευνας με τίτλο «Ευρωπαϊκός ο πληθυσμός στην Κρήτη της Μινωικής εποχής του Χαλκού».
Πρόκειται για την περιοχή μεταξύ της Ανατολικής Τουρκίας και του του Ιράκ, όπου ακόμη και σήμερα φυτρώνει άγριο σιτάρι.
Κατά τα άλλα ισχύει η διατυπωθείσα άποψη στην μελέτη στο Μπλογκ μου περί της ” Προέλευσης των Ευρωπαίων και ιδιαιτέρως των Ελλήνων” έως την μετακίνηση των „Θαλασσίων Λαών“ σε γενικές γραμμές και περί των Κρητών με τις εξής
διαφορές :
α ) Οι Πελασγοί ήταν οι πρώτοι πολιτισμένοι κάτοικοι της Κρήτης. Από αυτούς κατάγονται οι εκπρόσωποι του Υψηλού Πολιτισμού (καθιερωμένος επιστημονικός όρος) οι Μινωίτες. Δεν ήταν Ινδοευρωπαίοι ( επιστημονικός όρος, όχι λαοί). Ο πολιτισμός των ήταν ειρηνικός γιατί΄οι Μινωτίτες ήταν α priori θαλασσοκράτορες και πανίσχυροι. Γι αυτό οι πόλεις των δεν είχαν προστατευτικά τείχη.
Το 1400 π.Χ. έχουν κυριεύσει οι Αχαιοί ( μείγμα από Πελασγούς και Ινδοευρωπαίους ) την Κρήτη και συγχωνεύθηκαν με τον αυτόχθονο πληθυσμό. Το 1100 ακολούθησαν οι Δωριείς. Αυτό το πληθυσμιακό κράμα ήταν οι μακρινοί πρόγονοι των Κρητών.
β ) Σύμφωνα με αρχαία αιγυπτιακά ντοκουμέντα ανήκαν στους „ Θαλλάσσιους Λαούς“ μεταξύ των Sherde ( Σάρδες ; ), Tursha, Shekelesh ( Σικελοί ; ) , Duna ( Δαναοί ; ) , Ahaiwash (Αχαιοί ; ) και οι Peleshi ( Φιλισταίοι, αργότερα Παλαιστίνιοι) ), οι οποίοι έχουν περάσει στην απέναντι ακτή μεν, αλλά πολλοί έμειναν στην Κρήτη. Το χαρακτηριστικό γνώρισμά τους ήταν η μεγαλοσωμία (Βλέπε στην Παλαιά Διαθήκη τον γίγαντα Φιλισταίο Γολιάθ ). Οι μεγαλόσωμοι Κρήτες ίσως να κατάγονται και από αυτούς.
γ ) Στα πλαίσια της ταχείας κατακτητικής εξάπλωσης των Αράβων έμειναν οι Αραβες από το 825 έως το 961 στην Κρήτη, οι περισσότεροι Κρήτες αλλαξοπίστησαν και οι χριστιανικές εκκλησίες έχουν μετατραπεί σε τζαμιά. Όταν το διεπίστωσε αυτό ο απελευθερωτής της Κρήτης Νικηφόρος Φωκάς τον 9ο αι. απεφάσισε να στείλει τον Πόντιο μοναχό “Νίκων (όχι Νίκος, γιατί ιωνική κατάλήξη) τον μετανοείτε” από τον
Πόντο (Τραπεζούντα, πατρίδα των προγόνων μου) με σκοπό την επιστροφή στον Χριστιανισμό. Οι σημερινοί Κρήτες τον θεωρούν όσιο. Ο αυτοκράτορας έχει αποστείλει και μερικές χιλιάδες Ποντίων στην Κρήτη.
Και στις δύο περιοχές έχει συντελεσθεί μία επιμειξία Ελλήνων και Αράβων . Υπάρχει ένα μέρος στην Κρήτη, όπου ακόμη και σήμερα ονομάζονται τα χωριά „Βαρβαρικά „ ( κανονικά „ Μπερμπέρικα“), που σημαίνει ότι οι περισσότεροι Αραβες κατακτητές σε αυτήν την περιοχή καταγόνταν από την Βερβερία (Τυνισία, Μαρόκκο και ιδιαιτέρως Αλγερία και δη από την Περιοχή Καμπυλία, όπου οι άνδρες είναι πολύ μεγαλόσωμοι και έχουν κάπως σγουρά μαλλιά, σώματα λίαν τριχοτά και είναι πολύ ατίθασσοι ). Στην Κρήτη καθώς και στην Νότια Πελοπόννησο διαπιστώνουμε απογόνους του κρητικοαραβικού μείγματος πολύ εύκολα.
Οι Αραβες εχουν επιδράσει σημαντικά και στην κρητική μουσική. Το πιό σπουδαίο παράδειγμα των γενετικών αποτυπωμάτων των Αράβων είναι ο μεγαλύτερος Ελληνας πεζογράφος Καζαντζάκης, όπως το έχει επισημάνει ο ίδιος σε μία συνέντευξη στο Παρίσι. Και ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, θυμίζει σε ανάστημα, μαλλιά της κεφαλής και χαρακτήρα ατίθασσους Βέρβερους.. Σχεδόν το ίδιο ισχύει και για τον πολιτικό του ΣΥΡΙΖΑ Πολάκη. Αλλά και η νοοτροπία των Κρητικών έχει επηρεασθεί από τους Αραβες ( εκτός από ατίθασσοι είναι επίσης ευέξαπτοι, φίλερεις , ματσιστές, μαχαιρολάτρεις, εν μέρει και μαχαιροβγάλτες. ) .
δ ) Πάνω από 200 έτη (1204 -1669 ) ήταν η Κρήτη κατακτημένη από τους Βενετσιάνους ( Ενετούς ) που είχαν έναν υπεραναπτυγμένο πολιτισμό, ο οποίος επέδρασε στην κουλτούρα των Κρητών. Πολλοί Κρήτες άλλαξαν τα ονόματά τους, μεταφράζοντάς τα από τα Ελληνικά στα Ιταλικά. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί Κρητικοί , αλλά και Επτανησιώτες έχουν ιταλικά ονόματα. Το πιό γνωστό ιταλικό όνομα στην Κρήτη είναι ο Βενιζέλος ( bene zelo : ο καλός ζηλωτής).
Συμπέρασμα :
Οι σημερινοί Κρήτες είναι πρωτίστως ένα κράμα από Πελασγούς, ΜΙΝΩΙΤΕΣ, Αχαιούς, Δωριείς, Φιλισταίους, Ενετούς, εν μέρει και Αραβες.
Δημοσιευθέν από το 2012 συχνά στον ηλεκτρονικό τύπο (Καθημερινή, Το Βήμα, Τα Νέα, iefimerida). iefimerida (14.6.19)
__________________________________________________
Εγκλημα στη Σητεία: «Την απειλούσε με μαχαίρια και την χτυπούσε ενώ ήταν έγκυος
»__________________________________________
Μαχαιροβγάλτες Κρήτες ;
Παντού υπάρχουν μαχαιροβγάλτες, αλλά οι Κρητικοί , όχι φυσικά όλοι, έχουν μια κάποια τάση να σκοτώνουν ύπουλα με μαχαίρια. Είναι αυτό το δυσάρεστο φαινόμενο κληρονομιά από τους Αραβες ;
Ο πατέρας μου μας έλεγε το εξής άκρως ενδιαφέρον περιστατικό από την εποχή του Αλβανικού Πολέμου. Σε ένα λόχο των Ελλήνων (ανεξαιρέτως Πόντιοι) είχαν παραδοθεί Ιταλοί που δεν ήταν διατεθειμένοι να πολεμήσουν περαιτέρω. Ξαφνικά εμφανίστηκαν άλλοι Ελληνες στρατιώτες (όλοι Κρητικοί), είδαν τους άοπλους αιχμάλωτους που καθόταν στο έδαφος ,έβγαλαν τα ειδικά τους κρητικά μαχαίρια, ώρμησαν επάνω τους και άρχισαν να τους ΣΦΑΖΟΥΝ σαν κριάρια.
Εγινε χαμός, γιατί αυτό αποτελούσε ούτως ή άλλως βαριά παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου του Πολέμου, και πέραν τούτου ήταν αντίθετο στον βασικό κώδικα συμπεριφοράς των Ποντίων. Τέλος πάντων οι Πόντιοι στρατιώτες τους αφόπλισαν και έσωσαν έτσι τους καϋμένους Ιταλούς αιχμάλωτους.
—————————————————————————————————————————————————
Νέες αποκαλύψεις για τον Δίσκο της Φαιστού -Είναι ύμνος προς την Αστάρτη, τη θεά του έρωτα
iefimerida, 16|12|2015
Η θεά του έρωτα, η μινωική Αστάρτη, είναι το πρόσωπο-κλειδί που «ξεκλειδώνει» το μυστήριο του Δίσκου της Φαιστού, σύμφωνα με τον γλωσσολόγο - αρχαιολόγο και συντονιστή του προγράμματος Erasmus + του ΤΕΙ Κρήτης, Γκάρεθ Όουενς.
Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, αποκαλύπτει ότι ύστερα από νεότερα δεδομένα στην έρευνά του, η θεωρία του έχει αλλάξει, κατά τι, σε σχέση με την άποψη που είχε διατυπώσει πριν από έναν περίπου χρόνο και στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος δεν βρίσκεται πια η “έγκυος μητέρα”, όπως είχε αρχικά εκτιμήσει, αλλά η “έγκυος θεότητα” που παίρνει μορφή στο πρόσωπο της Αστάρτης, της θεότητας του έρωτα.
“Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μιλάμε για θρησκευτικό κείμενο. Αυτό προκύπτει από τη σύγκριση που γίνεται με άλλες θρησκευτικές λέξεις, από άλλες επιγραφές από τα ιερά βουνά της Κρήτης και από άλλα κείμενα. Έχουμε λέξεις που είναι ακριβώς οι ίδιες” λέει και προσθέτει: “έχω την υποψία ότι ο Δίσκος της Φαιστού είναι ύμνος προ την Αστάρτη, τη θεότητα του έρωτα. Τέτοιες λέξεις όπως αυτές που αναφέρονται στο δίσκο, βρέθηκαν και με μινωικά τάματα και όπως συμβαίνει και με τα σημερινά τάματα, ο κόσμος κάνει μια προσευχή όταν δυσκολεύεται είτε για θέματα υγείας, είτε για προσωπικά προβλήματα. Ο άνθρωπος δεν αλλάζει τελικά”. Εκτιμά, άλλωστε, ότι η μία πλευρά του Δίσκου της Φαιστού είναι αφιερωμένη στην έγκυο θεότητα και η άλλη στη Μινωική Αστάρτη.
Για τη σημασία του προσώπου αυτού, επισημαίνει ότι η Μινωική Αστάρτη είναι η θεά του έρωτα, του πολέμου και του βουνού και η προέλευσή της εντοπίζεται στην ανατολή. “Από την αρχαία Μεσοποταμία, που βρίσκεται στη σημερινή Τουρκία, η Αστάρτη πήγε στην Κύπρο και έγινε Αφροδίτη” τονίζει. Αναφορικά με τους συμβολισμούς με τους οποίους συνδέεται, σημειώνει ότι “η Αστάρτη έχει σχέση με τη μητέρα, που είναι κέντρο του σύμπαντος, γιατί χωρίς αυτή δεν υπάρχουμε, γιατί η μητέρα είναι δημιουργία. Έχει επίσης σχέση με το φως, καθώς δεν είναι τυχαίες διαχρονικές αναφορές στο φως, το Πάσχα, τη λαμπρή, τη φανερωμένη, ακόμη και το Φανάρι στην Κωνσταντινούπολη. Ακόμη και η λέξη Φαιστός έχει σχέση με το φως. Κατά την άποψή μου, η πρώτη λέξη στο Δίσκο της Φαιστού σημαίνει φωτεινή θεότητα. Kαι ο πάπυρος του Δερβενίου, τον οποίο είδα πρόσφατα στο αρχαιολογικό μουσείο της Θεσσαλονίκης μιλά για το φως, τη μητέρα και τη σημασία της ζωής”.
Ολοκληρώθηκε η ανάγνωση του Δίσκου της Φαιστού σε ποσοστό 90%
Σχετικά με το επίπεδο της έρευνας πάνω στο Δίσκο της Φαιστού, ο Γκάρεθ Όουενς γνωστοποιεί ότι σε συνεργασία με τον καθηγητή της Οξφόρδης Τζον Κόλμαν, (John Coleman), έχει ολοκληρωθεί η ανάγνωσή του σε ποσοστό 90%. “Χάρη στον Μάικλ Βέντρις, (Michael Ventris), ο οποίος έκανε την αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β, του συστήματος γραφής και βρήκε πίσω από εκεί ελληνικά από τη μυκηναϊκή εποχή, μπορούμε να πάμε πιο πίσω, στη Μινωική Κρήτη και να διαβάζουμε τις Μινωικές επιγραφές” τονίζει και διευκρινίζει ότι ανάγνωση δεν σημαίνει αυτονόητα κατανόηση, αλλά φωνητική εκφορά του λόγου με τις φωνητικές αξίες που προέκυψαν από τις αποκρυπτογραφήσεις που έκανε ο Μάικλ Βέντρις.
“Το πρόβλημα πλέον είναι η κατανόηση. Η έρευνα έχει πάει σε άλλο επίπεδο, παραμένει, ωστόσο, μια πρόκληση καθώς ο Δίσκος της Φαιστού είναι η καλύτερη Μινωική επιγραφή που έχει βρεθεί και πάνω της έχει 61 λέξεις, τη στιγμή που η αμέσως μετά καλύτερα σωσμένη επιγραφή έχει μόλις οκτώ λέξεις” λέει και προσθέτει: “πρόκειται για το αίνιγμα της Μινωικής Κρήτης, όμως πιστεύω ότι δεν είναι τόσο αίνιγμα. Το διαβάζουμε, το πλησιάζουμε και τώρα που ολοκληρώσαμε την ανάγνωσή του κατά 90% – γιατί θα ήταν αλαζονικό να πούμε ότι ολοκληρώσαμε την ανάγνωση κατά 100% – προσπαθούμε να πούμε τι σημαίνει”.
Ο κ. Όουενς θα μιλήσει, σήμερα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καστοριάς, ενώ αναφέρεται με ενθουσιασμό για τη συνεργασία του με το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Σε αυτό το μήκος κύματος, η Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς Ανδρομάχη Σκρέκα, υπογραμμίζει τη σημασία της ανακάλυψης της γραφής από την περίοδο αυτή στην οποία ανήκει ο Δίσκος της Φαιστού και επισημαίνει ότι υπάρχουν αντίστοιχα δείγματα της νεολιθικής περιόδου από την περιοχή της Καστοριάς, με ιδιαίτερα σημαντική την ξύλινη πινακίδα με χαράγματα που βρέθηκε στον νεολιθικό οικισμό του Δισπηλιού και για την οποία ο κ. Όουενς έδειξε ενδιαφέρον.
“Πάνω στην επιφάνειά της υπάρχουν χαραγμένες με αιχμηρό αντικείμενο 9 σειρές με περίεργες γραμμές, κάθετες και οριζόντιες, μεταξύ των οποίων ο αείμνηστος καθηγητής Γεώργιος Χουρμουζιάδης αναγνώρισε κάποιες που θυμίζουν το Δ το Э και το Λ. Σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για σήματα που αποκαλύπτουν μια κοινωνική διάσταση της νεολιθικής κοινωνίας του Δισπηλιού” αναφέρει η κ. Σκρέκα στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και σχολιάζει ότι η πινακίδα αυτή παραμένει μυστήριο.
Από τις αναφορές του ελληνοβρετανού γλωσσολόγου δεν λείπει και η Ελλάδα, καθώς τονίζει ότι το δυνατό της χαρτί είναι ο πολιτισμός και ο άνθρωπος. “Η κρίση δεν είναι μόνο αρνητική. Εκεί φαίνεται ποιος είναι πραγματικά ο φίλος. Και η Ελλάδα μπορεί να πάει πολύ μπροστά αν υπάρχει συνεργασία” τονίζει.
Πηγή: Νέες αποκαλύψεις για τον Δίσκο της Φαιστού -Είναι ύμνος προς την Αστάρτη, τη θεά του έρωτα | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/news/241118/nees-apokalypseis-gia-ton-disko-tis-faistoy-einai-ymnos-pros-tin-astarti-ti-thea-toy#ixzz3uU1MCLc3
————————————————————————————————————————————————
Ανάλυση DNA Μυκηναίων και Μινωιτών αποκαλύπτει μεγάλες γενετικές συγγένειες μεταξύ τους
Νέα έρευνα αναφέρει πως οι σημερινοί Έλληνες είναι γενετικά παρόμοιοι με τους Μυκηναίους
Nature, 03/08/2017
Οι Μινωίτες και οι Μυκηναίοι είχαν μεγάλες γενετικές συγγένειες
μεταξύ τους παρά τις όποιες διαφορές τους, κατάγονταν και οι δύο κυρίως από τους πρώτους νεολιθικούς γεωργούς στην περιοχή του Αιγαίου, ενώ οι σημερινοί Έλληνες είναι γενετικά παρόμοιοι σε μεγάλο βαθμό με τους Μυκηναίους.
Αυτά είναι τα κυριότερα ευρήματα μιας νέας πρωτοποριακής
έρευνας ελλήνων και ξένων επιστημόνων, οι οποίοι για πρώτοι φορά
ανέλυσαν το αρχαίο DNA Μυκηναίων και Μινωιτών και το συνέκριναν με άλλους πληθυσμούς και με τους σύγχρονους Έλληνες.
Η αρχαιογενετική μελέτη, με επικεφαλής δύο Έλληνες γενετιστές του
εξωτερικού, τον Ιωσήφ Λαζαρίδη του Τμήματος Γενετικής της Ιατρικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ της Βοστώνης και τον Γιώργο
Σταματογιαννόπουλο του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον του Σιάτλ, η οποία δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, εστίασε στην εποχή του Χαλκού (3η-2η χιλιετία π.Χ.).
Η προέλευση των Μυκηναίων και των Μινωιτών απασχολεί τους
αρχαιολόγους για πάνω από έναν αιώνα και οι σχετικές εκτιμήσεις
βασίζονταν έως τώρα κυρίως σε αρχαιολογικά και γλωσσολογικά δεδομένα. Η νέα μελέτη ρίχνει πλέον νέο γενετικό φως στην καταγωγή τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι Μινωίτες -οι δημιουργοί της πρώτης ευρωπαϊκής γραφής (της Γραμμικής Α, που δεν έχει ακόμη διαβασθεί)- είχαν βαθιές ρίζες στο Αιγαίο και δεν προέρχονταν από κάποιον άλλο μακρινό εξελιγμένο πολιτισμό εκτός αιγαιακού χώρου. Η γενετική ανάλυση συμπεραίνει ότι οι αρχικοί πρόγονοι τόσο των Μινωιτών όσο και των Μυκηναίων ήσαν κατά βάση ντόπιοι γεωργικοί πληθυσμοί από τη νεολιθική Δυτική Ανατολία, την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου.
Για πρώτη φορά μελετήθηκαν δείγματα αρχαίου DNA από οστά και δόντια 19 ατόμων, μεταξύ των οποίων δέκα Μινωιτών από την Κρήτη, από τις τοποθεσίες της Ιεράς Μονής Οδηγήτριας στα νότια του νομού Ηρακλείου και του σπηλαίου του Αγίου Χαραλάμπους στο οροπέδιο του Λασιθίου (2900-1700 π.Χ.), τεσσάρων Μυκηναίων από την Αργολίδα της Πελοποννήσου και τη Σαλαμίνα (1700-1200 π.Χ.) και τριών κατοίκων της νοτιοδυτικής Ανατολίας στην Τουρκία (2800-1800 π.Χ.). Αυτά τα αρχαία γονιδιώματα συγκρίθηκαν μετο αρχαίο DNA 332 ανθρώπων από γειτονικές χώρες και 2.616 συγχρόνων
(μεταξύ των οποίων δύο σημερινών Κρητών).
Όπως δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο Ι. Λαζαρίδης, «οι πρώτοι Νεολιθικοί πληθυσμοί της δυτικής Ανατολίας και της Ελλάδας ήσαν εξαιρετικά ομοιογενείς, απόγονοι ενός κοινού πρωτο-γεωργικού πληθυσμού που εξαπλώθηκε από την 7η χιλιετία π.Χ. ανά την Ευρώπη. Τα νέα δεδομένα της μελέτης μας αποδεικνύουν πως τόσο οι Μυκηναίοι όσο και Μινωίτες προέρχονται κατά βάση, σε ποσοστό 75% έως 85%, από αυτό τον πρωτο-γεωργικό πληθυσμό».
Η ανατολική και η βόρεια γενετική συνεισφορά
Η έρευνα δείχνει ότι τόσο στους Μυκηναίους όσο και στους Μινωίτες
υπάρχει επίσης μια μικρότερη ανατολική γενετική επιρροή, σε ποσοστό 10% έως 15%, από τη Δυτική Ασία, η οποία σχετίζεται με τους αρχαίους κατοίκους του Καυκάσου, της Αρμενίας και του Ιράν. Όμως οι Μυκηναίοι διέφεραν από τους Μινωίτες, επειδή είχαν στο DNA τους και μια βόρεια γενετική «συνεισφορά» από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες της ανατολικής Ευρώπης και της Σιβηρίας.
Αντίθετα, οι Μινωίτες δεν εμφανίζουν τέτοια γενετική κληρονομιά από
τους πληθυσμούς των βορείων στεππών. Αυτό, κατά τους ερευνητές, σημαίνει ότι οι μετανάστες-επιδρομείς από το Βορρά εξαπλώθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά δεν έφθασαν έως τη μινωική Κρήτη.
Σύμφωνα με τον κ. Λαζαρίδη, «οι Μυκηναίοι είναι γενετικά παρόμοιοι με
τους Μινωίτες, αλλά έχουν κι ένα μικρό ποσοστό προέλευσης, της τάξης του 5% έως 15%, από βόρειους αρχαίους πληθυσμούς της ανατολικής Ευρώπης και Σιβηρίας, το οποίο δεν έχουν οι Μινωίτες. Αυτή η γενετική συνιστώσα φαίνεται πως εξαπλώθηκε μετά το 3.000 π.Χ. δυτικά σε όλη την Ευρώπη, μέσω ποιμενικών πληθυσμών από τις στέπες, που βρίσκονταν βόρεια από τον Εύξεινο Πόντο και την Κασπία».
Όπως αναφέρει ο Έλληνας επιστήμονας, «η ακριβής γεωγραφική προέλευση και η διαδρομή αυτών των βορείων και ανατολικών επιρροών θα διευκρινιστεί καλύτερα στο μέλλον, με δειγματοληψία περισσοτέρων γειτονικών αρχαίων πληθυσμών. Υποδεικνύει πάντως κάποιο βαθμό πληθυσμιακής μετακίνησης προς τον Αιγαιακό χώρο, ένα αρκετά εύλογο συμπέρασμα, αφού η Ελλάδα είναι η γεωγραφική γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ασία».
Η μελέτη δείχνει ότι ‘μετανάστες’ από περιοχές βόρεια και ανατολικά
του Αιγαίου μπορεί να συνέβαλαν στην ανάδυση των μεγάλων Αιγαιακών πολιτισμών της Εποχής του Χαλκού κατά τη δεύτερη και τρίτη χιλιετία π.Χ.
Όμως η έρευνα δεν διαπίστωσε κάποιο διακριτό γενετικό «αποτύπωμα» ούτε των Αιγυπτίων ούτε των Φοινίκων στο DNA των Μινωιτών ή των Μυκηναίων.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, «αυτό οδηγεί σε απόρριψη της υπόθεσης ότι οι πολιτισμοί του Αιγαίου δημιουργήθηκαν από μετανάστες που προέρχονταν από παλαιούς πολιτισμούς εκείνων των περιοχών (Μέσης Ανατολής ή Αφρικής)».
Η γενετική συνέχεια των Ελλήνων
Όσον αφορά τους σημερινούς Έλληνες, η έρευνα δείχνει ότι είναι
γενετικά παρόμοιοι με τους Μυκηναίους, οι οποίοι ήσαν οι πρώτοι που
έγραψαν την Ελληνική γλώσσα με τη Γραμμική Β. Όπως είναι αναμενόμενο, με το πέρασμα του χρόνου έχει σήμερα πια επέλθει μια επιπλέον μείωση της γενετικής επιρροής των πρωτο-γεωργών.
«Το κύριο συμπέρασμα από την μελέτη μας», υπογραμμίζει ο κ.
Λαζαρίδης, «είναι πως η πληθυσμιακή ιστορία της Ελλάδας έχει
χαρακτηριστικά σημαντικής γενετικής συνέχειας, αλλά όχι πλήρους
απομόνωσης».
Οι ερευνητές τονίζουν ότι δυο βασικά ερωτήματα που πρέπει να
απαντηθούν μελλοντικά, είναι πότε για πρώτη φορά οι κοινοί «ανατολικοί» πρόγονοι των Μινωιτών και των Μυκηναίων έφθασαν στο Αιγαίο και κατά πόσο οι «βόρειοι» πρόγονοι των Μυκηναίων έκαναν σποραδικές διεισδύσεις στην Ελλάδα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή μία γρήγορη και μαζική μετανάστευση, όπως συνέβη στην Κεντρική Ευρώπη.
Άσχετα πάντως με τις απαντήσεις στα δύο αυτά ερωτήματα, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπήρξαν δύο τουλάχιστον μεταναστευτικά ρεύματα προς το Αιγαίο, ένα από την Ανατολή και ένα από το Βορρά, τα οποία ήλθαν να προστεθούν στην αρχική μετανάστευση και διασπορά στον αιγαιακό και ελληνικό χώρο των εξ Ανατολής πρώτων γεωργών ήδη πολύ πριν την Εποχή του Χαλκού.
Σύμφωνα με τον κ. Λαζαρίδη, «είναι αξιοσημείωτο πόσο συνεχής έχει
υπάρξει η κληρονομιά των πρώτων Ευρωπαίων γεωργών στην Ελλάδα και σε άλλες περιοχές της νότιας Ευρώπης, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι πληθυσμοί τους ήσαν πλήρως απομονωμένοι. Οι Έλληνες δεν αναδύθηκαν πλήρως σχηματισμένοι από τα βάθη της προϊστορίας, αλλά στην πραγματικότητα ήσαν πάντα ένας λαός στη διαδικασία του γίγνεσθαι, ένα ‘έργο σε εξέλιξη’, καθώς μεταναστευτικά στρώματα δια μέσου των εποχών έρχονταν να προστεθούν, αλλά ποτέ δεν έσβησαν τη γενετική κληρονομιά των πληθυσμών της Εποχής του Χαλκού».
Στη μελέτη συμμετείχαν κορυφαίοι ξένοι επιστήμονες, όπως ο
εξελικτικός γενετιστής Ντέηβιντ Ράιχ του Χάρβαρντ και ο Γιοχάνε Κράουζε,διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Μελέτη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα της Γερμανίας.
Από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν επίσης οι Γιάννης
Σταματογιαννόπουλος και Δήμητρα Λοτάκη (Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον), Γιάννης Μανιάτης (Εργαστήριο Αρχαιομετρίας «Δημόκριτου»), Μανώλης Μιχαλοδημητράκης (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης), Γιώργος Κορρές (Τμήμα Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών) και οι αρχαιολόγοι Γιάννης
Τζεδάκης, Αντώνης Βασιλάκης, Αναστασία Παπαθανασίου και Ελένη
Κονσολάκη-Γιαννοπούλου.
—————————————————————————————————————————————————————————————-
Κρητική Νοοτροπία
LIFOTEAM 18.7.2019 (αναδημοσίευση απο το rethemnosnews.gr.)
Ο βιασμός και η δολοφονία της Αμερικανίδας βιολόγου Σούζαν Ίτον στην Κρήτη απασχολεί έντονα το πανελλήνιο και τουλάχιστον σε επίπεδο διαδικτύου έχει επαναφέρει το ζήτημα της εγκληματικότητας στο νησί.
Στο θέμα τοποθετήθηκε και ένας Κρητικός, ο δρ. Παιδαγωγικής, συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής Χάρης Στρατιδάκης. Το άρθρο, το οποίο έχει μοιραστεί από εκατοντάδες χρήστες στο διαδίκτυο, έχει τίτλο «Μήπως στην Κρήτη η ανθρώπινη ζωή παραέγινε φθηνή;» και δημοσιεύτηκε στο rethemnosnews.gr.
O κύριος Στρατηδάκης καταγράφει μια σειρά από τραγικά περιστατικά στην Κρήτη και προσθέτει επικρίνοντας την κατάσταση στο νησί: «Και σ’ άλλα μέρη της Ελλάδας συμβαίνουν τέτοια γεγονότα, πουθενά όμως δεν ακούστηκε ένας νέος άνθρωπος να σκοτώνει με τ’ αυτοκίνητο μια επιστήμονα για να τη βιάσει.
Πουθενά στην Ελλάδα δεν βλέπουμε να αντιμετωπίζονται οι ίδιες τροχαίες παραβάσεις με τη συγκαταβατικότητα που αυτό συμβαίνει στο νησί μας. Πουθενά στη χώρα μας οι βοσκοί δεν καταπατούν με την ίδια ευκολία τις γεωργικές περιουσίες, πουθενά δεν βάζουν τα πρόβατά τους να τρώνε το γρασίδι γύρω από πισίνες ξενοδοχείων, πουθενά αλλού δεν πυροβόλησαν πρώην νομάρχη και δεν ανατίναξαν το σπίτι του επειδή δεν τους έκανε τα χατίρια».
Δεν μπορεί να είναι τυχαία τα γεγονότα αυτά και δεκάδες άλλα, εκτός κι αν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, μέχρι που το δικό μας χωράφι να είναι αυτό που καταπατείται και η δική μας γυναίκα ή κόρη να είναι εκείνη που βιάζεται και δολοφονείται. Φαίνεται ότι κάτι δεν πήγε καλά στο νησί μας με κάποιες από τις θεωρούμενες ως “αξίες” του [...] Ασφαλώς δεν είναι αυτή η δικιά μας η Κρήτη» υπογραμμίζει.
Ολόκληρο το άρθρο του κ. Στρατιδάκη: Πριν από μια εικοσαετία, όταν εγώ και η γυναίκα μου ήμασταν μεσόκοποι, τής συνέβη ένα περιστατικό, στο οποίο δεν είχα δώσει μεγάλη σημασία. Χρειάστηκε να έρθει στο χωριό, όπου είχα εργάτες, με το ΚΤΕΛ και να κατέβει σε μια μυλοποταμίτικη διακλάδωση, απ’ όπου θα την παραλάμβανα με το αυτοκίνητο. Επειδή όμως αργούσα, πήρε τον δρόμο, περπατώντας όχι περισσότερο από ένα τέταρτο της ώρας. Όταν τη συνάντησα, ήταν έξαλλη που την είχα αφήσει μόνη. Από τη δεκάδα των «αγροτικοκτηνοτροφικών» αυτοκινήτων που είχε συναντήσει, όλοι σχεδόν οι οδηγοί τής είχαν κορνάρει, της είχαν κάνει άσεμνες χειρονομίες και -κάποιοι- όχι τυχαίες παρατιμονιές.
Σαμιώτισσα στην καταγωγή, μου ξαναθύμισε το περιστατικό εκείνο προ ημερών, όταν μάθαμε ότι μια εξηντάρα βιολόγος, που ερχόταν για πολλαπλή φορά στην Κρήτη για να πάρει μέρος σε επιστημονικό συνέδριο, είχε εξαφανιστεί και βρέθηκε δολοφονημένη και βιασμένη. Η αγανάκτησή μας, και όλων σχεδόν πιστεύω των συντοπιτών, έγινε μεγαλύτερη, όταν πληροφορηθήκαμε ότι ο δολοφόνος την είχε κτυπήσει επίτηδες δύο φορές με το αυτοκίνητό του, την είχε βιάσει σε ημιθανή κατάσταση, την είχε κλείσει στο πορτ μπαγκάζ και την είχε πετάξει σε μια γερμανική στοά, στην οποία ανακαλύφθηκε τυχαία. Το προφίλ του δολοφόνου; Επρόκειτο για έναν καθημερινό άνθρωπο: νέο, Κρητικό, κάτω των τριάντα, παντρεμένο, παιδιωμένο, γιο επιφανούς μέλους της τοπικής κοινωνίας.
Ο άνθρωπος αυτός είχε επιχειρήσει να κάνει το ίδιο τρεις τουλάχιστον φορές στο παρελθόν, τις δύο απ’ αυτές σε αλλοδαπές γυναίκες. Ασφαλώς τις είχε επιλέξει κι εκείνες εξαιτίας της καταγωγής τους και της ανυπαρξίας «σογιού», που να μπορέσει αργότερα να ανακαλύψει την τύχη που είχαν και να απαιτήσει την τιμωρία του.
Τα περιστατικά είναι πολλά. Στην ίδια περίπου περιοχή ένας ιδιώτης σκότωσε πριν από λίγο καιρό τον πρόεδρο του τοπικού συμβουλίου, επειδή δεν αποδεχόταν την καταπάτηση απ’ αυτόν της δημόσιας περιουσίας. Λίγο πιο ανατολικά ένας άλλος καπετάνιος σκότωσε προ καιρού τον αδελφό του, που είχε γυρίσει μετανάστης από το εξωτερικό, επειδή διεκδίκησε την καταπατημένη περιουσία του. Πιο δίπλα, στον δικό μου νομό, στο Ρέθυμνο, τα πτώματα δυο μεταναστριών από τη Βουλγαρία εξακολουθούν να αγνοούνται, περισσότερο από έναν χρόνο. Μια πρόχειρη αναζήτηση στις εφημερίδες και στο διαδίκτυο δείχνει ότι το πρόβλημα με τις γυναίκες, ιδιαίτερα τις «απροστάτευτες», δεν μπορεί πια να κρυφτεί. Δεν είναι μόνο η Κύπρος τού κατά συρροήν δολοφόνου, είναι και τα Χανιά και το Ρέθυμνο στα οποία αναφερθήκαμε, είναι και το Λασίθι με τον γυμναστή που βίασε τη 14χρονη αθλήτριά του, είναι και το Ηράκλειο του 48χρονου πατέρα που βίασε την κόρη του.
Ασφαλώς δεν είναι αυτή η δική μας Κρήτη, της αντιμετώπισης των γυναικών ως ζώων, των απαγωγών, των χασισοφυτειών και της απαξίωσης της ζωής και της τιμής των μεταναστών. Όμως υπάρχει και αυτή η Κρήτη, όλων των παραπάνω αλλά και της συνολικής καταπάτησης του νόμου, της καπετανιάς, του «επά’ μαι ‘γω», του αντριλικιού, της κούπας, της θρασυδειλίας και των γνωστών σ’ όλους μας πολιτικών προσώπων που τους καλύπτουν. Και σ’ άλλα μέρη της Ελλάδας συμβαίνουν τέτοια γεγονότα, πουθενά όμως δεν ακούστηκε ένας νέος άνθρωπος να σκοτώνει με τ’ αυτοκίνητο μια επιστήμονα για να τη βιάσει. Πουθενά στην Ελλάδα δεν βλέπουμε να αντιμετωπίζονται οι ίδιες τροχαίες παραβάσεις με τη συγκαταβατικότητα που αυτό συμβαίνει στο νησί μας. Πουθενά στη χώρα μας οι βοσκοί δεν καταπατούν με την ίδια ευκολία τις γεωργικές περιουσίες, πουθενά δεν βάζουν τα πρόβατά τους να τρώνε το γρασίδι γύρω από πισίνες ξενοδοχείων, πουθενά αλλού δεν πυροβόλησαν πρώην νομάρχη και δεν ανατίναξαν το σπίτι του επειδή δεν τους έκανε τα χατίρια. Δεν μπορεί να είναι τυχαία τα γεγονότα αυτά και δεκάδες άλλα, εκτός κι αν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, μέχρι που το δικό μας χωράφι να είναι αυτό που καταπατείται και η δική μας γυναίκα ή κόρη να είναι εκείνη που βιάζεται και δολοφονείται.
Φαίνεται ότι κάτι δεν πήγε καλά στο νησί μας με κάποιες από τις θεωρούμενες ως «αξίες» του. Μήπως η δύναμη του καθενός σογιού και το «κόζι» του οδηγούν τελικά στην αγνόηση όποιου δεν διαθέτει αντίστοιχες πλάτες; Μήπως παράδοση δεν είναι οι κούπες, οι βιομηχανικές διασκεδάσεις των χιλιάδων ατόμων σε γάμους και χοροεσπερίδες, και οι τραυματισμοί και οι δολοφονίες από τα μπαρουτόβολα; Μήπως έφταιξε η λατρεία του αλκοόλ, ξεκινώντας από τ’ «αντράκια» των δύο ετών που χαιρόμαστε να τα βλέπουμε να βουτούν το δάχτυλό τους στα ποτήρια της τσικουδιάς; Μήπως φταίει που θαυμάζουμε τα ανήλικά μας όταν παίρνουν στα χέρια τους το τιμόνι; Μήπως φταίει που ανεχόμαστε τους μαυροπουκαμισάδες να ξυλοκοπούν παιδιά που ήρθαν στον τόπο μας για να σπουδάσουν, προσφέροντάς μας το κομπόδεμα της οικογένειάς τους; Μήπως φταίει που αφήνουμε να κυκλοφορούν δίπλα μας χωρίς ντροπή τα Κρητικόπουλα που οδήγησαν στα Γιάννενα τον συμπατριώτη μας στην αυτοκτονία;
Για όλα αυτά και για πολλά άλλα δεν μπορεί να έτυχε. Μάλλον η κοινωνία μας απέτυχε… Πηγή: www.lifo.gr
____________________________________________________________________________
(Κρητική Επανάσταση: ένας διαρκής εμφύλιος
Χάρης Ναξάκης* Επιμέλεια: Γιώργος Σταματόπουλος , Η Εφημερίδα των Συντακτων, (2.4.22)
Οι Κρητότουρκοι ως εγχώριοι εκφραστές των Οθωμανών και ελλείψει οθωμανικού στρατού κατοχής ήταν βασιλικότεροι του βασιλέως και ασκούσαν άγρια καταπίεση στους ομόφυλούς τους χριστιανούς.
Το 1669 οι Οθωμανοί υπό τον Μεχμέτ Κιοπρουλή κατέλαβαν την Κρήτη, η οποία για 250 έτη έμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία, παρότι Οθωμανοί άποικοι δεν ήρθαν από την Ανατολία ούτε τα οθωμανικά στρατεύματα κατοχής ήταν άξια λόγου.
Στην Κρήτη δεν έγινε ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ομοφύλων γηγενών εναντίον αλλοεθνών κατακτητών. Αν όμως η κυριαρχία δεν στηρίζεται στις δυνάμεις των κατακτητών τότε σε ποιους; Στους λιγοστούς Ενετούς άρχοντες και τιμαριούχους που άλλαξαν εθνότητα και θρήσκευμα για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους; Οχι, στους Κρητότουρκους.
Πρόκειται για γηγενείς Κρητικούς χριστιανούς που εξωμότησαν κυρίως ενσυνείδητα, έγιναν μουσουλμάνοι με οθωμανική εθνική συνείδηση. Ενα ποσοστό από αυτούς ήταν Κρήτες, που στο παρελθόν ήταν εξωμότες των Ενετών, είχαν γίνει καθολικοί στην διάρκεια των 450 ετών της ενετικής κατοχής, μουσουλμάνοι επί αραβοκρατίας και τώρα πρόθυμα έγιναν ξανά μουσουλμάνοι για να διατηρήσουν προνόμια και περιουσίες.
Ο οικειοθελής κυρίως εξισλαμισμός των Κρητών συνδέεται με το ότι σε θεσμικό επίπεδο το οθωμανικό κράτος, οι νόμοι του Ισλάμ, διέκριναν τους πολίτες όχι με γνώμονα την εθνική τους ταυτότητα αλλά τη θρησκευτική. Μουσουλμάνος – μη μουσουλμάνος. Το γεγονός αυτό ώθησε ένα μεγάλο μέρος των Κρητών να εξισλαμιστούν με βάση τον ιδιοτελή υπολογισμό ότι μέσω αυτού θα αποφύγουν την οικονομική τους αφαίμαξη, διότι ως μέλη της κοινότητας του κυρίαρχου θα είχαν ευνοϊκή φορολογική, πολιτική και κοινωνική μεταχείριση. Ιδιαίτερα η ευνοϊκή φορολογική-κληρονομική αντιμετώπιση ήταν ένα από τα κυρίαρχα κίνητρα, διότι εξασφάλιζε αυτόματη απαλλαγή του εξισλαμισμένου από την υποχρέωση καταβολής κεφαλικού φόρου, απαλλαγή που μεγάλωνε αν υπηρετούσε στο οθωμανικό στράτευμα.
Εκτός μάλιστα από την ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση πολλοί Κρητότουρκοι απέκτησαν δικαιώματα γης όταν οι Οθωμανοί μετέτρεψαν σε τιμάρια τις ενετικές γαίες εκατέρωθεν των κεντρικών αξόνων σε Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο και τα μοίρασαν στους Κρητότουρκους.
Εξωμοσία γινόταν και για άλλους λόγους όπως η βεντέτα, το δικαίωμα των αντρών να φέρουν όπλα και άλογα ή μέσω σύναψης γαμηλίων συμβολαίων, μεικτοί δηλαδή γάμοι στρατιωτικών και αξιωματικών του οθωμανικού στρατού με χριστιανές. Η αποδοχή του εξισλαμισμού από μέρος των Κρητών, η καρδιά της εξωμοσίας, είναι το ιδιωτικό συμφέρον και η επιθυμία ισχύος που συνδέεται και απορρέει από αυτό. Η πιο ορθολογική σκέψη είναι να προσχωρήσουμε στον κυρίαρχο για να επωφεληθεί η οικογένεια, η φατρία.
Η εξουσία, οι Οθωμανοί, είχαν επίγνωση της ιδιοτελούς μεταμφίεσης των ντόπιων σε μουσουλμάνους και γι’ αυτό είχαν εκδώσει αμέτρητα οθωμανικά διατάγματα, όπως αποδεικνύεται από τις ιστοριογραφικές πηγές, για την υποχρέωση των Κρητότουρκων γυναικών να κυκλοφορούν δημοσίως με καλυμμένο το πρόσωπο και των ανδρών να προσέρχονται στα τεμένη για πέντε ημερήσιες προσευχές ή να ικανοποιούν μια βασική απαίτηση της νέας θρησκείας, την περιτομή. Αλλά και οι Κρητότουρκοι είχαν επίγνωση της θέσης ισχύος τους και της ανάγκης της οθωμανικής αυτοκρατορίας να στηρίζει τη σταθερότητα της περιοχής σ’ αυτούς. Οι Κρήτες εξωμότες δεν ήταν μια εξαίρεση προσκυνημένων, προδοτών, μια ισχνή μειοψηφία, δεν είναι αποτέλεσμα εποικισμού του νησιού από Οθωμανούς, αλλά της μαζικής αποστασίας του ντόπιου πληθυσμού. Σχεδόν όλοι οι μουσουλμάνοι της Κρήτης ήταν εξωμότες ή παιδιά εξωμοτών.
Στην πρώτη περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας οι εξισλαμισμοί ήταν μαζικό φαινόμενο, γεγονός που οδήγησε στα τέλη του 18ου αιώνα από τους 260.000 κατοίκους της Κρήτης ο μισός και πλέον πληθυσμός να είναι μουσουλμάνοι (200.000 μουσουλμάνοι – 60.000 χριστιανοί), ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα η απογραφή του 1832 καταγράφει 70.000 μουσουλμάνους και 60.000 χριστιανούς. Η σταδιακή αυτή μείωση των εξισλαμισμένων Κρητών ήταν αποτέλεσμα των συνεχών εξεγέρσεων και έχει ως απαρχή την ανάληψη της εξουσίας το 1830 από τον Μοχάμεντ Αλι της Αιγύπτου που άσκησε μια πιο χαλαρή διοίκηση. Λόγω μάλιστα των επανειλημμένων επαναστάσεων η Υψηλή Πύλη έκανε παραχωρήσεις στους εξεγερμένους, όπως το φιρμάνι του 1858 που καθιέρωσε τον θεσμό της δημογεροντίας και το δικαίωμα οπλοφορίας στους χριστιανούς. Ετσι το 1881 στο νησί καταγράφονται 200.000 Κρήτες χριστιανοί και 73.000 Κρητότουρκοι.
Οι Κρητότουρκοι λόγω των συνεχών εξεγέρσεων είχαν αρχίσει να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο όπου σημειώθηκε μεγάλη μείωση του πληθυσμού τους και συγκεντρώθηκαν στους πύργους, στα φρούρια και στις μεγάλες πόλεις.
Το 1898, έπειτα από αλλεπάλληλες συγκρούσεις των Κρητότουρκων με τους επαναστατημένους Κρήτες και τις μαζικές σφαγές που πραγματοποίησαν στο Ηράκλειο κι ενώ την προηγούμενη χρονιά σχεδόν κατέστρεψαν την πόλη των Χανίων, 48.000 Κρητότουρκοι αναγκάστηκαν κάτω και από τις πιέσεις των Αγγλων να εγκαταλείψουν το νησί προς τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Το 1923, με τη Συνθήκη της Λωζάννης για την ανταλλαγή των πληθυσμών, τουλάχιστον άλλοι 35.000 μετακινήθηκαν προς την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία και τη Συρία. Η αλαζονική υπερεκτίμηση της δύναμής τους τους οδήγησε από την ακμή στην παρακμή, στη νέμεση.
Οι Κρητότουρκοι λοιπόν ως εγχώριοι εκφραστές των Οθωμανών και ελλείψει οθωμανικού στρατού κατοχής, από τους αυτοκρατορικούς γενίτσαρους που είχαν σταλεί από την οθωμανική εξουσία το 1645 για να αντιμετωπίσουν τα βενετικά στρατεύματα είχαν παραμείνει λίγοι, ήταν βασιλικότεροι του βασιλέως και ασκούσαν άγρια καταπίεση στους ομόφυλούς τους χριστιανούς.
Η δύναμή τους φαίνεται από το ότι αγνοούσαν επιδεικτικά τον μουσουλμανικό τρόπο ζωής και το Κοράνι, συνέχιζαν να μιλάνε ελληνικά, να πίνουν άφθονο κρασί, να τρώνε χοιρινό, να βάφουν αβγά το Πάσχα, να χορεύουν τους ίδιους χορούς με τους ομόφυλούς τους παίζοντας λύρα και τραγουδώντας τον Ερωτόκριτο. Δεν έχασαν όμως την ευκαιρία οι άντρες Κρητότουρκοι να έχουν μέχρι 3 γυναίκες, η μια ήταν η επίσημη και οι άλλες στα μετόχια. Μια από τις συνηθισμένες πρακτικές των Κρητότουρκων ήταν ο εκφοβισμός του ντόπιου πληθυσμού μέσω της πολιτικής της καμένης γης, κόψιμο ή κάψιμο των ελαιόδεντρων και των αμπελιών. Η αλαζονεία τους περιγράφεται από τη φράση «Τούτο θα σου πάρω, εκείνο θα μου δώσεις ή αυτό θα μου χαρίσεις». Τους μόνους που φοβόταν ήταν οι Χαΐνηδες, λιγοστοί Κρήτες αντάρτες που είχαν καταφύγει στα βουνά.
Τα ιστοριογραφικά δεδομένα δείχνουν πέραν κάθε αμφιβολίας ότι στην Κρήτη από την εποχή της κατάκτησης από τους Οθωμανούς το 1669 μέχρι και τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, συντελέστηκε ένας εσωτερικός πόλεμος, ένας εμφύλιος, οι κρητικές εξεγέρσεις είναι κυρίως συγκρούσεις εντός του φύλου. Σύμφωνα με τη Νικόλ Λορό, που αντλεί τα παραδείγματα από την κλασική Ελλάδα, όπως για παράδειγμα η Ορέστεια που είναι καθρέπτης του λουτρού αίματος στον οίκο των Ατρειδών, ο εμφύλιος πόλεμος είναι σύγκρουση εντός του φύλου, είναι σύμφυτος με την οικογένεια, πόλεμος στην οικία, και στον βαθμό που η πόλη είναι αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής ζωής των Ελλήνων, είναι σύμφυτος και με την πόλη.
Ο εμφύλιος δεν εισάγεται απ’ έξω στον οίκο και στην πόλη, είναι σύμφυτος με τον οίκο και στον βαθμό που αναπαράγεται στην πόλη είναι τουλάχιστον αφελές να λέμε ότι ο οίκος -τα στενόμυαλα ενίοτε ιδιωτικά συμφέροντα- ξεπερνιούνται εντός της πολιτικής ζωής, στην πόλη. Στον εμφύλιο, όπως έγινε στην Κρήτη μεταξύ Κρητότουρκων και χριστιανών Κρητών, ο συγγενής, ο συγχωριανός, ο ομόφυλος, σκοτώνει συγγενή, συγχωριανό και ομόφυλο, συνεπώς δεν διαδραματίζει αποτρεπτικό λόγο η συγγένεια εξ αίματος και η ιδιότητα του πολίτη, η διάκριση οίκου-πόλεως, η κοινή κρητική καταγωγή.
Ο εμφύλιος, το αβγό του φιδιού, δεν επωάζεται όμως ούτε στον οίκο ούτε κατ’ επέκταση στην πόλη, αλλά στη φύση του υποκειμένου, είναι πέραν του καλού και του κακού, γιατί ενυπάρχει και στα δυο, δηλαδή είναι ριζικός. Σε ποιο σκοτεινό δωμάτιο είναι κλεισμένος ο εμφύλιος, σαν το κουτί της Πανδώρας, και ποιος άνοιξε το κουτί για να βγουν έξω οι δυνάμεις της διχόνοιας;
Οι άρχοντες, οι βασιλείς, οι βιομήχανοι, οι πολιτικές ελίτ; Ο ίδιος ο άνθρωπος και γι’ αυτό έκτοτε τα δεινά θα βρίσκονται εντός του, θα είναι στοιχείο της ύπαρξής του, η ζωή θα είναι τραγική επειδή δεν θα υπάρχει κακό χωρίς καλό, τάξη χωρίς αταξία. Ο εμφύλιος στην Κρήτη αναδύθηκε από τον εγωκεντρισμό του υποκειμένου που μετατράπηκε σε αχαλίνωτο ανταγωνισμό και ιδιοτέλεια κάτω από το πρόσφορο έδαφος της οθωμανικής κατοχής που τον υπέθαλψε. Το άτομο, αντί να συγκρούεται άνευ όρων με τον άλλο και άρα με τον εαυτό του, αφού ο άλλος είναι μέσα μας, κινδυνεύοντας να οδηγηθεί στον μηδενισμό και την κατάρρευση, μεταθέτει τη σύγκρουση του εγώ με τον άλλο στο εγώ (εμείς οι Κρητότουρκοι) με τους άλλους ως ξένους (εσείς οι Κρήτες χριστιανοί). Τότε ο φόνος του άλλου είναι απαραίτητος γιατί στέκεται φραγμός στην επιβίωση και την επιθυμία ισχύος.
Το άρθρο αυτό είναι μέρος της εισήγησής μου στο Διεθνές Συνέδριο για την Ελληνική Επανάσταση του 1821, «Η γνωστή-άγνωστη Επανάσταση. Μια παράδοση ανταρσίας», 9-12 Δεκεμβρίου 2021, Αθήνα
*Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων)
____________________________________________________________________________________
Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η ετεοκρητική γλώσσα (Μέρος Α’)
Βαγγέλης Στεργιόπουλος, in 14 Φεβρουαρίου 2023
Οι σχετικές αρχαίες παραδόσεις συσχετίζουν σαφέστατα τους Ετεόκρητες και βεβαίως τη γλώσσα τους με την εποχή του Μίνωος και το μινωικό πολιτισμό, κατά συνέπεια με μια περίοδο προγενέστερη του πρώτου γνωστού σε εμάς ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού
Ο όρος «Ετεόκρητες» εμφανίζεται πρώτη φορά στην Οδύσσεια (ραψωδία τ 176), εκεί όπου ο Οδυσσέας, ενόσω προσποιείται τον Κρητικό, αναφέρεται στον υποτιθέμενο τόπο καταγωγής του και στους λαούς που κατοικούν σε αυτόν:
Κρήτη τις γαῖ᾽ ἔστι, μέσῳ ἐνὶ οἴνοπι πόντῳ,
καλὴ καὶ πίειρα, περίρρυτος· ἐν δ᾽ ἄνθρωποι
πολλοί, ἀπειρέσιοι, καὶ ἐννήκοντα πόληες·
ἄλλη δ᾽ ἄλλων γλῶσσα μεμιγμένη· ἐν μὲν Ἀχαιοί,
ἐν δ᾽ Ἐτεόκρητες μεγαλήτορες, ἐν δὲ Κύδωνες,
Δωριέες τε τριχάϊκες δῖοί τε Πελασγοί
Κάπου υπάρχει η Κρήτη, νησί στη μέση ενός πελάγου
βαμμένου στο μαβί, πλούσιο κι εύφορο, θαλασσοφίλητο·
το κατοικούν πολλοί, άνθρωποι αναρίθμητοι, σε πόλεις ενενήντα.
Μεικτή η γλώσσα τους κι ανάκατη, ανάλογα με τη φυλή·
άλλοι Αχαιοί, άλλοι οι βέροι Κρητικοί γενναίοι,
εκεί κι οι Δωριείς στα τρία χωρισμένοι, κι ακόμη
οι Κύδωνες κι οι θείοι Πελασγοί (μτφρ Δ. Ν. Μαρωνίτης)
Γενναίοι (κατά κυριολεξία, «μεγαλήτορες» είναι οι μεγαλόκαρδοι ή μεγαλόψυχοι), λοιπόν, οι κατά τον Μαρωνίτη βέροι –δηλαδή γνήσιας ή αμιγούς καταγωγής, μια και «ετεός» είναι ο πραγματικός, ο αληθής– Κρητικοί. Για τους αρχαιότερους κατοίκους της μεγαλονήσου αντλούμε πληροφορίες και από μεταγενέστερα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Κατά τον Ηρόδοτο, οι Ετεόκρητες –όπως και όλοι οι κάτοικοι της Κρήτης επί βασιλείας του Μίνωος– πρέπει να μιλούσαν όχι την ελληνική αλλά κάποια βαρβαρική γλώσσα (τὴν γὰρ Κρήτην εἶχον τὸ παλαιὸν πᾶσαν βάρβαροι, δηλαδή ολόκληρη την Κρήτη την είχαν στα παλαιά χρόνια οι βάρβαροι). Ο Στράβων, από τη δική του πλευρά, σημειώνει ότι οι αυτόχθονες Ετεόκρητες κατοικούσαν στην περιοχή όπου βρισκόταν η πολίχνη της Πραισού. Στους κατοίκους της Πραισού, τους Πραισίους, αναφέρεται και ο Ηρόδοτος. Αυτός ισχυρίζεται ότι οι προαναφερθέντες υπήρξαν οι μόνοι –μαζί με τους Πολιχνίτες– που δεν έλαβαν μέρος στη μεγάλη ναυτική εκστρατεία των Κρητών στη Σικελία μετά τον εκεί βίαιο θάνατο του Μίνωος.
Οι σύγχρονοί του Πραίσιοι, συμπληρώνει ο Ηρόδοτος, διηγούνταν ότι στους κατοπινούς αιώνες η Κρήτη είχε ερημωθεί, γεγονός που επέφερε την εγκατάσταση νέων κατοίκων-μεταναστών, ελληνικής κυρίως προέλευσης (ἐς δὲ τὴν Κρήτην ἐρημωθεῖσαν, ὡς λέγουσι Πραίσιοι, ἐσοικίζεσθαι ἄλλους τε ἀνθρώπους καὶ μάλιστα Ἕλληνας).
Οι προεκτεθείσες αρχαίες παραδόσεις είναι ολοφάνερα συνυφασμένες με τη μυθολογία. Παρά ταύτα, οι εξιστορήσεις αυτές επιβεβαιώθηκαν εντέλει από τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στην Κρήτη στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.
Κατ’ αρχάς, ο ιταλός αρχαιολόγος και επιγραφολόγος Federico Halbherr (1857-1930) ανακάλυψε το 1884 στην Πραισό Λασιθίου, στο ανατολικό τμήμα της Κρήτης, μια λίθινη επιγραφή γραμμένη σε ελληνικό μεν αλφάβητο, αλλά όχι και σε ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα του εν λόγω κειμένου, που χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ., ονομάστηκε σχεδόν αμέσως ετεοκρητική, καθώς συναρτάται άμεσα με όσα προαναφέραμε για τους Ετεόκρητες.
Άλλες τέσσερις μη ελληνικές επιγραφές, αναγόμενες στο διάστημα από τον 6ο έως τον 3ο/2ο αιώνα π.Χ., έμελλε να ανακαλυφθούν στην Πραισό στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, από το 1901 έως το 1924. Τέλος, μια άλλη ετεοκρητική επιγραφή (χρονολογείται γύρω στο 650 π.Χ.) ήλθε στο φως το 1936, αυτήν τη φορά όμως όχι στην Πραισό αλλά στη Δρήρο Λασιθίου (αρχαιολογικός χώρος πλησίον της σύγχρονης κωμόπολης της Νεάπολης).
Δεδομένου ότι ακόμα και οι παλαιότερες από τις έξι γνωστές ετεοκρητικές επιγραφές –εικάζεται ότι και λιγοστές άλλες επιγραφές είναι ετεοκρητικές ή τουλάχιστον περιλαμβάνουν όρους της ετεοκρητικής γλώσσας– εμφανίζονται αρκετούς αιώνες μετά τα πρώτα κείμενα της ελληνικής στην Κρήτη (αυτά της Γραμμικής Β), προκύπτει εύλογα το ερώτημα εάν η γλώσσα τους είναι όντως προελληνική ή απλώς μια μη ελληνική γλώσσα που χρησιμοποιούσε κάποια από τις πολυάριθμες μεταναστευτικές ομάδες που εγκαταστάθηκαν στη μεγαλόνησο μετά την εμφάνιση της ελληνικής. Επί του προκειμένου θα αρκεστούμε στο να επισημάνουμε ότι οι σχετικές αρχαίες παραδόσεις συσχετίζουν σαφέστατα τους Ετεόκρητες και βεβαίως τη γλώσσα τους με την εποχή του Μίνωος και το μινωικό πολιτισμό, κατά συνέπεια με μια περίοδο προγενέστερη του πρώτου γνωστού σε εμάς ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού.