Μεταφυσική στη Φιλοσοφία

Μεταφυσική ( στην Φιλοσοφία, όχι στην Θεολογία), Διάλογος με Χρήστο Γιανναρά

Περί της Μεταφυσικής, συστηματικά, εμπεριστατωμένα

Πάλι ευκαιρίας δοθείσης το θεωρώ απαραίτητο να παρουσιάσω το πολύ δύσκολο θέμα της Μεταφυσικής μόνον υπό το πρίσμα της σύγχρονης Φιλοσοφίας. Η Θεολογία δεν ενδιαφέρει ουδόλως, γιατί ενώ η Φιλοσοφία ως επιστήμη βασίζεται σε επιστημονικές γνώσεις, η Θεολογία έχει ως υπόβαθρο την πίστη, η οποία πάλι εκφράζει εικασίες, δοξασίες και μέσω σοφιστικών τεχνασμάτων στην ουσία όντως φαντασιώσεις αναβιβασμένες σε «ιερά και όσια».
Αυτονοήτως έχω προ μισού αιώνα σπουδάσει μεταξύ άλλων και Φιλοσοφία, αλλά δέον να λάβω υπ όψη  ποιά γνώμη πρεσβεύουν και σήμερα οι διακεκριμένοι Φιλόσοφοι, στους οποίους δυστυχώς δεν ανήκει κανένας Νεοέλληνας.

1.Η έννοια της αριστοτελικής Μεταφυσικής

Κατ αρχάς η έννοια «μεταφυσική» ( αγγλ. metaphysics, γαλλ. metaphysique) αφορούσε την ονομασία για τα 14 βιβλία του Αριστοτέλη, τα οποία έχει ταξινομήσει ο Περιπατητικός Ανδρόνικος από τη Ρόδο (70 π.Χ.) πίσω από τα οχτώ βιβλία της «Φυσικής» («τα μετά τα φυσικά», τα φυσικά ως »δεύτερη Φιλοσοφία»).
Το περιεχόμενό τους αποτελούσαν την «πρώτη Φιλοσοφία («περί πρώτης φιλοσοφίας») η σύμφωνα με τον Θεόφραστο «η περί των πρώτων θεωρία» (η θεωρία αυτού που υπάρχει ως πρώτον), την οποία ο Αριστοτέλης έχει ορίσει ως επιστήμη που ατενίζει το Είναι γενικά, στο οποίο ανήκουν αντικείμενα που είναι (οι πρώτες αιτίες και αρχές , Met. A2.982b9 η «ον ή ον» , Μet. E1.1026a31 ή αμφότερα μαζί «οί πρώτες αιτίες του όντως Οντος» , Met. Γ1.1003a30-31, σε άλλο έργο του χρησιμοποιεί την έννοια »σοφία», Eth.Nic. Z7.1141a16ff.) .

Η «πρώτη Φιλοσοφία» δεν ασχολείται με τη φύση, αλλά με την ουσία του φονταμέντου της, γι αυτό είναι και η επιστήμη περί του θεϊκού (Met.A8.1074a35-36). Σε αντίθεση με τον Πλάτωνα (Ιδέες), ο Αριστοτέλης έχει εμπεδώσει μία φιλοσοφική Θεωρία περί της εννοιολογικής διάρθρωσης της απόκτησης γνώσης καθώς και της γνώσης επί τη βάσει της εμπειρίας. Οι πιο σημαντικές έννοιες της Μεταφυσικής του Αριστοτέλη είναι το σχήμα, η ύλη, η ουσία, το είναι, η αλήθεια, η ψυχή, η αθανασία, η ελευθερία και ο θεός. Ακριβώς αυτή η ερμηνεία της Μεταφυσικής είναι ο λόγος που αυτή έχει ονομασθεί «γενική Mεταφυσική (Μetaphysica generalis). Από την εποχή του Αριστοτέλη σημειώνεται επί αιώνες μία άμεση σχέση έως και συνωνυμία μεταξύ της Φιλοσοφίας και της Μεταφυσικής.

2. Εννοια και ουσία της Μεταφυσικής

Στην εποχή του Μεσαίωνα  η Μεταφυσική θεωρείτο ως γενική φιλοσοφική θεωρία περί του υπερφυσικού, το οποίο υφίσταται πέραν του υλικού κόσμου, αποτελεί το «αληθινό Είναι» και τη βάση «του όντως Οντος». Υπό αυτή την έννοια  η Μεταφυσική θεωρείτοεκ μέρους του Thomas Aquinas (S.c.g.III, 25) ως «prima philosophia“ και θεωρείται ακόμη και σήμερα εκ μέρους ιδεαλιστών Φιλόσοφων (π.χ. Νεοθωμιστές) ως βασική και καθοριστική επιστήμη για συγκεκριμένους επιστημονικούς κλάδους, όπως για τη Λογική, τη Γνωσιολογία, την Οντολογία, την Αισθητική κλπ. ως «ειδική Μεταφυσική» (Metaphysica specialis“).
Το Μεσαίωνα  η Μεταφυσική θεωρείτο ως «Βaσίλισσα των επιστημών» (Thomas Aquinas) που ασχολείται ιδιαιτέρως με τη διαφορά μεταξύ του θεϊκού και του κοσμικού Είναι.
Το ιδιαίτερο γνώρισμα όλων των μεταφυσικών αντιλήψεων είναι η οριστικότητα και η ακινησία. Εχοντας ως αφετηρία μίαν υποθετική βασική αρχή (Θεός, Είναι, Ιδέα, Εγώ, Μονάδα, a priori, Υλη, Αντίθεση, Χρόνος, Βούληση, Ελπίδα κτλ.) προσπαθούν οι Μεταφυσικοί να ερμηνεύσουν τον κόσμο.
Στην ουσία  η Μεταφυσική έχει εμπεδώσει ένα δογματικό οικοδόμημα, αποτελούμενο από πολυάριθμες έννοιες και ιδέες οι οποίες  ουδεμία σχέση έχουν με την αντικειμενική πραγματικότητα.

3. Αντίπαλοι της Σχολαστικής Μεταφυσικής

Η Σχολαστική Μεταφυσική αποτελεί μία σύνθεση της ιδεαλιστικής αρχαίας ελληνικής Φιλοσοφίας αφ ενός  και της χριστιανικής Θεολογίας («Θεωρία» περί του Θεού) αφ ετέρου.
Ηδη κατά το τέλος του Μεσαίωνα στη μεταβατική περίοδο από τη via antiqua (παλαιός βίος) στη via moderna (σύγχρονος βίος) και τον καθοριστικό και σχεδόν κοσμοϊστορικό διαχωρισμό Φιλοσοφίας και Θεολογίας, Γνώσης και Πίστης, Νοημοσύνης και »θείας» Αποκάλυψης άρχισαν βαθμιαία οι αμφισβητήσεις περί της αλήθειας της (αριστοτελικής) Σχολαστικής Μεταφυσικής.

Η ενασχόληση με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα έχει λάβει χώραν εκ νέου και δη άνευ θρησκόληπτων παρωπίδων και μεγάλων διαστρεβλώσεων. Αυτή η απελευθερωτική διαδικασία έχει εντατικοποιηθεί εκ μέρους του Προτεσταντισμού και έφθασε στο crescendo της στον ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ. Οι Αγγλοι Εμπειριστές Μ.D. Humes, W. Ockham, FRANCIS BACON, J Locke, και λίγο αργότερα οι περίφημοι Γάλλοι Υλιστές C.A. Helvetius, P.H. d` Holbach και J.O. de La Metrie , έχουν επιτεθεί σχεδόν μετωπικά κατά της Σχολαστικής Μεταφυσικής αποκαλώντας την ως κάτι το σκοτεινό, απατεωνικό και παθολογικό, δηλαδή ψευδοεπιστήμη για αρρωστημένα μυαλά. Αυτά είναι θανατηφόρα χτυπήματα.

Ο διεθνώς μεγαλύτερος Φιλόσοφος ύστερα από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ο Γερμανός Immanuel Kant έθεσε ως σκοπόν του να καταστρέψει αυτό το κατά τη γνώμη του ουχί επιστημονικό μεταφυσικό οικοδόμημα πρωτίστως μέσω του περίφημου έργου του «Kritik der reinen Vernuft» (1781), όπου ερευνά τις δυνατότητες της ανθρώπινης γνώσης και αποδεικνύει, ότι αυτή δεν επιτρέπεται να ξεπερνάει το όριο της εμπειρίας. Από την άλλη μεριά όμως υποστηρίζει μία σωστή υπερβατική (transzendental) μεταφυσική φιλοσοφική Θεωρία (B XXXVI) ως Επιστήμη περί των ορίων της ανθρώπινης νοημοσύνης. Περί αυτού έχει εκδώσει ένα μικρό σύγγραμα με τον τίλο “Träume eines Geistersehers“ : «Oνειρα κάποιου που βλέπει φαντάσματα» (A 115, Akad. Ausg. II, 368). Γενικά η Transzendentalphilosophie (Υπερβατική Φιλοσοφία) του Καντ αποτελεί μία πραγματική «Στροφή του Κοπερνίκου) και περάτωση της Σχολαστικής Μεταφυσικής. Ο Καντ έχει λοιδορήσει τηνΣχολαστική Μεταφυσική ως εξής : «Η Μεταφυσική είναι ένας σκοτεινός ωκεανός χωρίς ακτές και φάρους με φιλοσοφικά ναυάγια». Ο Voltaire είπε κάτι το επίσης λοιδορικό : «Τέσσερις χιλιάδες τόμοι μεταφυσικής δε θα μας μάθουν, τί είναι η ψυχή».

Ο άλλος τιτάν της παγκόσμιας Φιλοσοφίας, ο Γερμανός Georg Wilhelm Friedrich Hegel έκανε γενική επίθεση κατά της μεσαιωνικής Μεταφυσικής, την οποία κατηγόρησε λόγω της μονόδρομης μεθόδου και τις αφηρημένες έννοιές της και πρότεινε, οι Φιλόσοφοι να την αντικαταστήσουν με τη Λογική, στην οποία το πνεύμα μπορεί μέσω κατάλληλων λογικών εννοιών να εξελιχθεί και δη με διαλεκτικό τρόπο.
Αυτονοήτως  η παραδοσιακή Μεταφυσική είχε πολλούς σημαντικούς αντίπαλους, οι οποίοι την κατηγορούσαν ως δογματική, ως ένα «φλοσοφικό λεξικό σκοτεινών ψευδολέξεων το οποίο δεν εμπεριέχει τίποτα το χρήσιμο» (Walch).

Ηδη στα τέλη του 19ου αι. έχει διατυπωθεί και επικρατήσει η γενική άποψη, ότι η Μεταφυσική πνέει τα λοίσθια. Σήμερα ανήκουν στους μεγαλύτερους αντίπαλους της Μεταφυσικής η Γλωσσοαναλυτική Φιλοσοφία, ο Λογικός Εμπειρισμός και η Θεωρία της Επιστήμης (βαθμιαία αντικαθιστά την έννοια Φιλοσοφία). Ολοι οι σύγχρονοι Φιλόσοφοι την κατηγορούν, ότι η Μεταφυσική εκουσίως συγχύζει την πραγματικότητα με φαντασίες. Ο Φιλόσοφος Carnap π.χ. συγκρίνει τη Μεταφυσική με «Λυρική (λυρικό ποίημα) με το περιτύλιγμα μίας θεωρίας « και τους Μεταφυσικούς με «μουσικούς χωρίς ικανότητες μουσικών«. Και ο μεγάλος Φιλόσοφος L. Wittgenstein (Tractatus logico-philosophus, 1921) αξιολογεί τη Μεταφυσική ως μίαν ενασχόληση εντός των ορίων μεταξύ του νοητού και της ανοησίας. O Wittgenstein γράφει το εξής άκρως ενδιαφέρον: «Εάν δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για κάτι, ας σιωπήσει».Δηλαδή κατά τη γνώμη του  η Μεταφυσική έχει εξαφανισθεί ανεπιστρεπτί.  Ο Bertrand Russel πάει πιο πέρα διατυπώνοντας την εξής αξιολόγηση: «Για να είσαι καλός φιλόσοφος, πρέπει να αποκηρύξεις τη μεταφυσική».

3. Μεταλλαγή της Μεταφυσικής

Η ταχεία εξέλιξη των φυσικών επιστημών (στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, όχι στα Βαλκάνια, ούτε στην ορθόδοξη Ρωσία), ανάγκασε τους εκπροσώπους της Μεταφυσικής να προσαρμοσθούν κάπως στα νέα δεδομένα. Εχουν δημιουργηθεί νέες φυσικές επιστήμες, στηριζόμενες στη συλλογή και συστηματική ανάλυση στοιχείων. Εχει επιστημονικά αποδειχθεί, ότι ούτε τα αντικείμενα ούτε οι έννοιες περί αυτών έχουν αιώνιο χαρακτήρα και είναι άκαμπτες και αμετάβλητες. Οι καθοριστικές αρχές στην ζωή καθώς και στην επιστήμη είναι η αέναη μεταλλαγή (Ηράκλειτος “Πάντα ρεί”) και η πρόοδος,

Γενικά σημειώνεται ήδη από τον παρελθόντα αιώνα κάποιο ενδιαφέρον για τη Μεταφυσική πρωτίστως ως αντικείμενο ενασχόλησης, αλλά μερικοί Φιλόσοφοι (π.χ. o Xusserl) ποσπαθούν να αναβιβάσουν εκ νέου τη Μεταφυσική σε μία «Πρώτη Φιλοσοφία» επιδιώκοντας να προσδώσουν στην ανθρώπινη ύπαρξη ένα «βαθύ νόημα»
Εγείρεται το εύλογο ερώτημα, τί άραγε κάνουν οι άνθρωποι στον τεράστιο Κύκλο Πολιτισμού του Κονφουκιανισμού χωρίς Θεό και Μεταφυσική η οποία αποτελεί κατά τη γνώμη τους μάλλον μία μεγάλη ανοησία ; Δεν έχει η ζωή τους νόημα;

Πηγές

-Aristoteles, Metaphysik, ISBN 978-3-7306-0215-7, Köln 2015
-I. Kant, Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik Leipzig, 1979
-I. Kant, Kritik der reinen Vernunft, Leipzig 1986
-I. Kant, Kritik der praktischen Vernunft, Leipzig 1978
-M. Buhr, Immanuel Kant, Leipzig 1967
- Oxford illustrated History of Western Philosophy, Oxford University Press, 1994
-Geschichte des wissenschaftlichen Denkens im Altertum, Edit. Autorenkollektiv unter Leitung von Fritz Jürss, Akademie der Wissenschaften, Berlin 1982
-A. Pichot, La naissance de la sciense, Paris 1991
-H. Poller, Die Philosophen und ihre Kerngedanken, Ein geschichtlicher Überblick, ISBN 978-3-7892-8271-3, München 2007
-Enzyklopädie Philosophie und Wissenschaftstheorie, Edit. J.
Mittelstraß, ISBN 3-476-02012-6. Stuttgart- Weimar, 2004, Band 2,S. 870-874, Band 4, S. 333-336
-Philosophisches Wörterbuch, Edit. G.Klaus-M. Buhr, Band 2, S. 715-716, 1094
-DUDEN ; Die Philosophie, Ein Sachlexikon der Philosophie, Edit., R. Ohlig, ISBN 3-411-02206-X
-Geschichte der mittelalterlichen Philosophie, Lehrbuch, Verlag der Wissenschaften, ISBN 3-326-00464-8, Berlin 1989 (πανεπιστημιακό εγχειρίδιο)
-R. Carnap, Überwindung der Metaphysik durch logische Analyse der Sprache, Erkenntnis 2(1931), S.219-241 (δυσνόητο, αλλά πολύ χρήσιμο)
-M. Heidegger, Kant und das Problem der Metaphysik, Frankfurt 1985
-G. Knapp, Der antimetaphysische Mensch. Darvin-Marx—Freud, Stuttgart 1973 (θανάσιμο χτύπημα στη Μεταφυσική)
-W. Krampf, Die Metaphysik und ihre Gegner, Meisenheim 1973 (άκρως διαφωτιστικό)
-E. Topitsch, Vom Ursprung und Ende der Metaphysik,. Studie zur Weltanschauungskritik, München 1972. Εδώ αναδεικνύεται το ΤΕΛΟΣ της παραδοσιακής Σχολαστικής Μεταφυσικής., η οποία επικρατεί ακόμη στη Θεολογία.
-F.Kaulbach, Einführung in die Metaphysik, Darmstadt 1982 (Πανεπιστημιακό Εγχειρίδιο)

J. Habermas, Auch eine Geschichte der Philosophie, Band 2 Vernünftige Freiheit. Spuren des Diskurses über Glauben und Wissen, Berlin 2019

-M. Blay, Dictionnaire des concept philosophiques, Pars 2013

-J.Grondin, Introduccion a la metafisica,Editorial Herder 2006

-J.L. Pardo, La metafisica, Preguntas sin respuesta y problemas sin solucion, Valencia 2006

Καθημερινή (20.11.16)

Από το βιβλίο μου: Παναγιώτης Δημητρίου Τερζόπουλος (Panos Terz), Εγκυκλοπαιδική και Κοινωνική Μόρφωση, Εκλαϊκευμένα: Φιλοσοφία, Διεθνές Δίκαιο, Διεθνείς Σχέσεις, Πολιτολογία, Πρώτος Τόμος , ISBN: 978-620-0-61337-0, Saarbrücken 2020, 289 σελίδες, σ.68 ff.

Οντολογία (φιλοσοφικά όχι θρησκευτικά), Διάλογος με Χρήστο Γιανναρά

ONTOLOGIA

Συστηματικά

Ευκαιρίας δοθείσης θα προσπαθήσω να παρουσιάσω την Οντολογία υπό το πρίσμα της επικρατούσας φιλοσοφικής σκέψης, στην οποία αυτονοήτως δεν ανήκει η θεολογική άποψη περί του θέματος.

Ας επισημάνουμε, ότι η φιλοσοφική έννοια Οντολογία (κατ αρχάς Οντοσοφία που αντιστοιχεί στην αριστοτελική «πρώτη φιλοσοφία») έχει διατυπωθεί ούτε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αν και οι ειδικοί είχαν περίπου 1000 έτη στη διάθεσή τους, αυτονοήτως ούτε στην Ελλάδα, αλλά στη Γερμανία.

Στις αρχές του 17ου αι. την έχει αναφέρει ως πρώτος ο R. Goclenius ( Lexicon philosophicum, Frankfurt 1613) και ο Α. Calonius (Metaphysica divina (Η θεϊκή μεταφυσική) Rostock 1636 καθώς και κάπως αργότερα ο J. Caramuel Lobkowitz ( Rationalis et realis philosophia, Löven 1642).

Η Οντολογία έχει διαδεχθεί εν μέρει τη Μεταφυσική, αλλά μερικοί Φιλόσοφοι τηνθεωρούσαν ως τμήμα της Μεταφυσικής. Ετσι αποτελούσε η Οντολογία όχι γενικά μία Θεωρία περί των αρχών του Είναι, αλλα πρωτίστως μία Θεωρία περί της ουσίας και της σημασίας του Είναι (υπάρχοντος) . Αλλά και  αυτή τη θεωρητική ερμηνεία την έχει εξελίξει πάλι ένας Γερμανός Φιλόσοφος ο Chrisτian Wolff (πανεπιστήμιο της Λειψίας και κατόπιν πανεπιστήμιο της Halle) σε ένα πανεπιστημιακό κλάδο. Διατί δεν έγινε αυτό στην εποχή του Βυζαντίου; Ο Wolff επισημαίνει στο περίφημο έργο του Philosophia prima sive ontologia (Frankfurt, Leipzig 1730. §1) το σκοπό της Οντολογίας, να διατυπώσει επί τη βάσει της Λογικής όλα τα καθοριστικά στοιχεία του Είναι έτσι, ώστε αυτά να αποκτήσουν την υψίστη ποιότητα της γενικότητας.

Ο Φιλόσοφος Ι. Kant έχει απορρίψει αυτή την άποψη και πρότεινε έναν άλλον ορισμό: Η Οντολογία είναι μία επιστήμη, « η οποία εμπεριέχει ένα σύστημα όλων των λογικών αρχών και εννοιών, αλλά μόνον υπό την προϋπόθεση, ότι αυτές αφορούν αντικείμενα, που έχουν εντοπισθεί από τις αισθήσεις και επομένως μπορούν να αποδειχθούν μέσω της EMPEIRIAS» (δική μου μετάφραση, Preisschrift über die Fortschritte der Metaphysik, Akad.-Ausg. XX, 255, 260).

Η Οντολογία ήταν και είναι περαιτέρω αντικείμενο ενασχόλησης της Γνωσιοθεωρίας, όπου πρωτοστατούν διεθνώς Γερμανοί και Αμερικανοί Φιλόσοφοι και ιδιαιτέρως ο N. Hartmann, εν μέρει ο M. Heidegger και ο W.V.O. Quine. Ο Hartmann αξιολογεί την Οντολογία ως Θεωρία του καθ εαυτού Είναι. Σημειώνονται και άλλες παρόμοιες απόψεις. Το κοινό σημείο είναι το εξής: Η Οντολογία ασχολείται με το Είναι καθώς και με όλα τα σημαντικά και άμεσα στοιχεία που ανήκουν στο Είναι. Ο Φιλόσοφος Jacoby διατυπώνει την εξής ενδιαφέρουσα άποψη: Οντολογία είναι «η Θεωρία περί του καθ` ευτού Υπάρχοντος ανεξάρτητα από τη συνείδηση του αναγνωρίζοντος».

Επομένως  η Οντολογία διαφέρει από τη θεολογική άποψη (Νεοθωμισμός) περί του «θεϊκού Είναι»), κάτι που ανήκει στη θεολογική Μεταφυσική.Στην ουσία η οντολογική προσέγγιση ήταν ένα καθοριστικό τμήμα των φιλοσοφικών θεωριών του
Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Πλωτίνου, του μεσαιωνικoύ Σχολαστικισμού, του Wolff και του Leibnitz. Σημειώνεται η προσπάθεια, έχοντας ως αφετηρία τη βασική εμπειρία να προσδιορίσει το Είναι ως Είναι. Δηλαδή επρόκειτο για μία
Λογική, για μία γενικότητα των εννοιολογικών γνώσεων περί της πραγματικότητας, κάτι που θυμίζει έντονα τον αντικειμενικό ιδεαλισμό.

Οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της Οντολογίας ήταν οι Αγγλοι και Γάλλοι Υλιστές του 17ου και του18ου αι. Τον 19ο αι.η Οντολογία έπαιζε ουδένα ρόλο, αλλά στις αρχές του 20ου αι., έχει ξαναανακαλυφθεί  από ένα Γερμανό Φιλόσοφο (H. Pichler,Über Chr. Wolffs Ontologie, 1910). Εχει ήδη διατυπωθεί η έκφραση « Νέα Οντολογία» και έχει αξιολογηθεί ως απάντηση στις ισχυρές τάσεις του Υποκειμενισμού και του Μυστικισμού (Θετικισμός, Νεοκαντιανισμός, Φιλοσοφία του βίου, Υπαρξισμός) στα πλαίσια της Φιλοσοφίας.

Οι πιο σημαντικοί εκπρόσωποι της Νέας Οντολογίας ήταν ο N.Hartmann, o G. Jacoby, ο Husserl („Universale Ontologie») ο Heidegger ( „Funtamentalontologie“), o Sartr („Phänomenologische Ontologie“), και o H. Conrad-Martius („Realontologie“). Πολύ ενδιαφερων είναι ο ορισμός του Hartmann: Οντολογία σημαίνει, ότι «η γνώσις δεν είναι μία δημιουργία, εμπέδωση ή κατασκεύασμα ενός αντικειμένου, όπως ο Ιδεαλισμός
προσπαθεί να μας πεί, αλλά ο εντοπισμός του κάτι, το οποίο προϋπάρχει της γνώσεως περί αυτού«. Ο Hartmann kάνει πέραν τούτου διαχωρισμό μεταξύ του πραγματικού και του ιδεατού Είναι, προσπαθώντας να ξεπεράσει την αντίθεση μεταξύ του Ιδεαλισμού και του Υλισμού.

Ο αμερικανός Φιλόσοφος O. Quinn ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της Αναλυτικής Φιλοσοφίας και έχει πρεσβεύσει μίαν ιδαίτερη άποψη περί της Οντολογίας χωρίς μεταφυσικές ή θεολογικές διαστάσεις: Η αλήθεια μίας Θεωρίας μπορεί να έχει την ύπαρξη αντικειμένων ή την εκπλήρωση των αξιών συγκεκριμένων ποιοτήτων ως προϋπόθεση (The Ways of Paradox and Other Essays, New York 1966, Cambridge Mass. 1976). Η κυρία επιδίωξη της Θεωρίας του είναι η επιστημονικοποίηση του κόσμου και του βίου. Αυτό αποτελεί το αντίθετο από την άποψη του Heidegger (Sein und Zeit, Halle 1927,Tübingen 1979).

Δέον να αναφέρουμε και τους εκπροσώπους του Νέοσχολαστικισμού (βάση του
Σχολαστικισμού γενικά είναι η Αγία Γραφή), οι οποίοι προσπαθούν να αναζωογονήσουν την τελείως παρωχημένη Οντολογία του Μεσαίωνα. Ο Nεοσχολαστικισμός ασχολείται πρωτίστως με θέματα όπως με τη φιλοσοφική αιτιολόγηση των εκκλησιαστικών δογμάτων, τη συμφιλίωση της πίστης με την επιστημονική γνώση, της Θρησκείας με την Επιστήμη, η με την καταπολέμηση όλων των προοδευτικών φιλοσοφικών ιδεών και κυρίως του Αθεϊσμού καθώς και του Πανθεϊσμού.

Πηγές (επί πλέον)

-Enzyklopädie Philosophie und Wissenschaftstheorie, Edit. J.
Mittelstraß, Band 2, Stuttgart. Weimar, 2004, S. 995, 1077-1079.

-Philosophisches Wörterbuch, Edit. G.Klaus-M. Buhr, Band 2,
S. 784-785, 806-808.

-Heidegger, M. Sein und Zeit, Halle 1927, Tübingen 1979.

-Lotz, J. B. Ontologia, Barcelona 1963.

-Zocher, R., Die philosophische Grundlehre, Eine Studie zur
Kritik der Ontologie, Tübingen 1939

-J. Habermas, Auch eine Geschichte der Philosophie, Bd. 2 Vernünftige Freiheit. Spuren des Diskurses über Glauben und Wissen, Berlin 2019

-T. Honderich, Ontology, in:  The Oxford Companion to Philosophy. Oxford University Press 2005
-M. Battista, Ontologia, metafisica, Bologna 1905
-A. Pescador, Ontología, Buenos Aires 1966

Καθημερινή (23.11.16)

Επίσης στο βιβλίο μου: Παναγιώτης Δημητρίου Τερζόπουλος (Panos Terz), Εγκυκλοπαιδική και Κοινωνική Μόρφωση, Εκλαϊκευμένα: Φιλοσοφία, Διεθνές Δίκαιο, Διεθνείς Σχέσεις, Πολιτολογία, Πρώτος Τόμος ), ISBN: 978-620-0-61337-0, Saarbrücken 2020, 289 σελίδες, σ.66

Μύθος περί της Παρθένου Θεοτόκου, Ιερά Οκταλογία, 8ο

Η “γέννηση θεών” στη μυθολογία άλλων θρησκειών προ του Χριστιανισμού

Η σύλληψη του “Θεανθρώπου” με τον κρίνο και η γέννηση του αποτελούν τα σημαντικότερα θαύματα της Χριστιανικής πίστης. Ωστόσο εκατοντάδες χρόνια πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού, υπήρξαν πολιτισμοί και θρησκείες στις οποίες το κεντρικό πρόσωπο λατρείας επίσης συνδέεται με ένα “θαύμα της θείας γέννησης”.
Οι ρίζες του μύθου περί της Παρθένου Θεοτόκου Μαρίας είναι
αναμφιβόλως παγανιστικές από τη Μέση Ανατολή.

Στην περίπτωση της Θεοτόκου ήταν το “Αγιο Πνεύμα” που την έκανε έγκυα. Ισως αυτός ήταν ο λόγος που η γυναίκα στην «Αγία Τριάδα» έχει αντικατασταθεί με το ουδέτερο και παράξενο «Αγιο Πνεύμα». Αργότερα οι θεολόγοι έχουν δημιουργήσει ολόκληρες μυστικιστικές ψευδοθεωρίες για να αποδείξουν τα αναπόδεικτα.
Εχω διαπιστώσει, η Ορθοδοξία στηρίζεται πρωτίστως σε έναν αφόρητο και σκοταδιστικό μυστικισμό, ο οποίος αντιτίθεται όχι μόνον στην επιστήμη, αλλά γενικά και στον κοινό νου και στρέφεται κατά της προόδου.
Ακριβώς αυτός ο μεσαιωνικός μυστικισμός είναι μία από τις αιτίες για την πολύπλευρη καθυστέρηση των χωρών της χριστιανικής Ορθοδοξίας.
Από την αρχαία Αίγυπτο μέχρι την Κίνα και από τον πολιτισμό των Αζτέκων μέχρι την αρχαία Ελλάδα, το “θαύμα της θείας γέννησης” εμφανίζεται στις γραφές πολλών αρχαίων πολιτισμών.

Αρχαία Αίγυπτος
Ο Χόρους (ή Ωρος) ο θεός προστάτης των βασιλέων της αρχαίας Αιγύπτου με το κεφάλι γερακιού, συνελήφθη μετά τη δολοφονία του πατέρα του Οσίρι. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο θεός Σεθ σκότωσε τον αδελφό του Οσίρι και σκόρπισε τα κομμάτια του διαμελισμένου σώματός του. Στη συνέχεια, η Ισιδα, σύζυγος του Οσίρι, πήρε τα κομμάτια του συζύγου της, ωστόσο δεν κατάφερε να βρει τα γεννητικά του όργανα και έτσι κατασκεύασε έναν χρυσό φαλλό με τον οποίο συμπλήρωσε και ανακατασκεύασε τον Οσίρι και στη συνέχεια μέσω χρυσής θεϊκής συνουσίας έγινε έγκυος (Χόρους).
Μία άλλη εκδοχή: Ο Χόρους γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από την παρθένο Ίσιδα, ενώ η γέννησή του συνοδεύτηκε από την εμφάνιση ενός άστρου, το οποίο ακολούθησαν τρεις μάγοι με δώρα.

Χουιτζιλοπόχτλι – Αζτέκοι
Η μητέρα γη των Αζτέκων, Κοατλικε, βρήκε μια μπάλα από φτερά που έπεσε από τον ουρανό και έμεινε έγκυος όταν την έβαλε στην ζώνη της μέσης της. Εξοργισμένοι από την ύποπτη εγκυμοσύνη της μητέρας τους, οι 400 γιοί της Κοατλικε και η κόρη της Κογιολξαουχκι σκότωσαν τη μητέρα τους. Ο γιος της Χουιτζιλοπόχτλι ο θεός του πολέμου και του Ηλιου, ξεπήδησε από τη μήτρα της όταν η Κοατλικε έπεσε νεκρή .

Στην Ινδία ο Κρίσνα γεννήθηκε από την παρθένα Ντεβάκι, με ένα άστρο στην ανατολή να σηματοδοτεί τον ερχομό του.
Στην Περσία ο Μίθρα γεννήθηκε από παρθένο, σε μία σπηλιά στις 25 Δεκεμβρίου και αμέσως δέχτηκε δώρα από τρεις βοσκούς

Αρχαία Ελλάδα
1. Ο Ερεχθεύς ήταν σύμφωνα με τον Ομηρο γιος του Ηφαίστου και της Γαίας, η οποία τον παρέδωσε στη θεά Αθηνά για να τον αναθρέψει, ωστόσο η επικρατέστερη άποψη αναφέρει ότι ήταν το αποτέλεσμα του βιασμού της θεάς Αθηνάς από τον Ηφαιστο και όταν εκείνη καθαρίστηκε με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στο χώμα, από αυτό ξεπήδησε ο Ερεχθεύς ο μυθολογικός βασιλιάς της αρχαίας Αθήνας. Ετσι η Αθηνά έγινε θετή μητέρα του Ερεχθέα και ο μύθος προέλευσης του έγινε σύμβολο της υπερηφάνειας για τους Αθηναίους, οι οποίοι θεωρούν τους εαυτούς τους αυτόχθονες, «άνθρωποι που ξεπηδήσαν από την ίδια τη γη».
2. Οταν η θεά Αθηνά ξεπήδησε από το κεφάλι του πατέρα της Δία, η Ηρα θέλησε να δημιουργήσει ένα παιδί μόνη της. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο η Ηρα ζήτησε βοήθεια από τη θεά Φλώρα (Ανθος)να συλλάβει παιδί χωρίς τον σύζυγό της . Με το άγγιγμα ενός μαγικού λουλουδιού εκ μέρους της Ηρας έλαβε χώραν η εγκυμοσύνη της (Αρης).
3.  Ο Διόνυσος γεννήθηκε από την παρθένο Σεμέλη στις 25 Δεκεμβρίου.
Κάποιες από τις προσφωνήσεις του ήταν «βασιλεύς των βασιλέων», «ο
μονογενής υιός του θεού», «το άλφα και το ωμέγα», «θεός Κύριος γεννηθείς εκ θεού» και πολλά άλλα.
4. Ο Άττις στη Φρυγία, γεννήθηκε από την παρθένα Κυβέλη στις 25 Δεκεμβρίου.

Κι – Αρχαία Κίνα
Ο Κι έχει γεννηθεί θαυματουργικά όταν η μητέρα του Γιανγκ Γιουάν πάτησε σε ένα γιγαντιαίο αποτύπωμα που άφησε η υπέρτατη θεότητα Σάνγκντι. Χωρίς έναν επίγειο πατέρα του μωρού της, η Γιανγκ Γιουαν προσπάθησε να το εγκαταλείψει μετά τη γέννησή του. Αλλά ο Κι, του οποίου το όνομα σημαίνει «ο εγκαταλελειμμένος» επιζούσε κάθε φορά που η μητέρα του προσπαθούσε να τον ξεφορτωθεί. Τελικά η Γιανγκ Γιουάν κράτησε τον γιο της και αυτός αποδείχθηκε ως ένας ικανός αγρότης που αργότερα έγινε γνωστός ως Χούτζι, ο θεός της γεωργίας και μυθικός πρόγονος της Κινεζικής δυναστείας των Ζου.
Πηγές
-Mircea Eliade, Geschichte der religiösen Idee ( Orig. Histoire des croyances et ideees religieuses, Paris 1976, 1992), Breisgau 1978.
-Rachel Storm, Östliche Mythologie (Übers. aus dem Englischen, U.K. 1999 ), Reichelsheim 2000.
-G. J. Bellinger, Knaurs Lexikon Mythologie, München 1999.
-H. Biedermann, Knaurs Lexikon Symbole, Köln 2004.
-U. Müller-Kaspar, Die Welt der Symbole, Wien 2005.
-H. Gärtner, Kleines Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, Leipzig 1989.
-J. Irmscher, Lexikon der Antike, Leipzig1987.
-H. Freydank, W. Reinicke et alt., Der Alte Orient in Stichworten, Leipzig 1978.
Δημοσιευθέν συχνά στην Καθημερινή, τελευταία φορά στις  23.12.18.

 

 


Επιστημολογία, Γνωσιολογία, Λογική και Κριτική Σκέψη , “Κοινός Νους” , Παπαγαλία , Αποστήθιση

Επιστημολογία, Γνωσιολογία, Σοφία και Επιστημονική γνώση, Λογική και Κριτική Σκέψη , “Κοινός Νους,”Παπαγαλία, Αποστήθιση

Στα Αγγλικά σημαίνει ο όρος EPISTEMOLOGY Γνωσιοθεωρία , αλλά στα Γερμανικά σημαίνει Wissenschaftstheorie.
Για την Θεωρία της γνώσης χρησιμοποιείται στα Γερμανικά ο όρος ERKENNTNISTHEORIE.

Στα Ελληνικά έχει ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ μίαν ευρύτερη σημασία : Αντικείμενό της αποτελούν όλα τα ζητήματα σχετικά με την γνώση, ενώ ο όρος ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ αποτελεί κλάδο της Επιστημολογίας με πιο συγκεκριμένο αντικείμενο :Βάση της ορθότητας της ανθρώπινης γνώσης.

Πληροφορίες :

α) Στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας υπήρχαν επί πολλά έτη η διεθνώς μοναδική έδρα της ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ (ERKENNTNISTHEORIE) και μία ιδιαίτερη έδρα με τον τίτλο Wissenschaftstheorie (Θεωρία της επιστήμης).

β) Τίτλος της Standard Εγκυκλοπαίδειας “Philosophie und Wissenschaftstheorie” (“ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ και Θεωρία της Επιστήμης”) για όλες τις γερμανόφωνες χώρες. Δηλαδή υπάρχει και μεταξύ της Φιλοσοφίας και της Θεωρίας της Επιστήμης( Επιστημολογία) διαφορά.
Καθημερινή (30.10.16)

———————————————–

Σοφία και Επιστημονική γνώση

Στην Ελλάδα επικρατεί η συνήθεια, να θεωρούνται σοφοί μερικοί που απέτυχαν στην επιστημονική σταδιοδρομία και κατόπιν άρχισαν να πουλούν αοριστολογίες.

Ξέρω μια τέτοια περίπτωση κάποιου Ελληνα που έχει συγγράψει μεν ένα διδακτορικό, αλλά, όπως αυτός ισχυρίσθηκε, δεν το παρέδωσε για να το υπερασπίσει λόγω “σεμνότητας”. Αρχισε λοιπόν να εκδίδει άλλα δημοσιογραφικα κείμενα και πράγματι κάποιοι στην Ελλάδα τον έχουν κάνει “σοφό”.

Αλλα και στην αρχαία Ελλάδα γινόταν μεν λόγος για τους Επτά όντως Σοφούς, αλλά η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ έχει εμπεδωθεί πρωτίστως από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Δημόκριτο, τον Ηράκλειτο, τον Παρμενίδη, τον Επίκουρο και πολλούς άλλους.

Σοφία χωρίς σωστές γνώσεις είναι λοιπόν στην ουσία αερολογία. Ειδάλλως θα μπορούσε να παριστάνει τον σοφό κάθε αδαέστατος και τσαρλατάνος. Ιδέ και σε μερικά σχόλια στον ηλεκτρονικό τύπο. Σοφία και Επιστημονική γνώση  (Καθημερινή 2015)

——————————————–

Ερευνητές, Επιστήμονες , Ζηλώτες της  Γνώσης

“Ο ζηλώτης της γνώσης… επιδίδεται ΑΚΑΤΑΠΑΥΣΤΑ σε επιστημονική έρευνα” (σχολιαστής Χαραμής)
Αυτό το έχει επισημάνει προ δύο χιλιάδων ετών ο Ρωμαίος υλιστής φιλόσοφος και ποιητής, γνωστός ως πανθεϊστής και ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΗΣ Titus Lucretius Carus στο αθάνατο φιλοσοφικό ποίημα De rerum natura (Περί της φύσης των πραγμάτων) :

“Εχει νικήσει η ζωντανή δύναμις, -και το πνεύμα υπερπήδησε τα όρια των πύρινων τοίχων του αιθέρα,- ερεύνησε με νου και νόημα το απέραντο σύμπαν . -Από εκεί επανήλθε ως νικητής και δίδαξε, -τι μπορεί να είναι και τί όχι-Η νίκη μας αναβιβάζει στον ουρανό” (δική μου μετάφραση από τα Λατινικά).

Αλλά ήδη ο Ευριπίδης έχει επισημάνει, προστατεύοντας τον υλιστή και πανθεϊστή φίλο του, σύμβουλου του Περικλή Αναξαγόρα (δεν ήταν πολίτης της Αθήνας) έναντι συκοφαντιών και φημολογίας εκ μέρους των όντως υπερθρησκευτικών και υπερεθνικιστικών κύκλων (ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΥΠΗΡΧΑΝ ΤΕΤΟΙΑ ΔΙΕΣΤΡΑΜΜΕΝΑ ΚΑΘΑΡΜΑΤΑ, όπως ακόμη και εδώ μεταξύ των σχολιαστών) :
” Ευτυχής είναι ο άνδρας, ο οποίος αναζητεί πληροφορία στην έρευνα και στην επιστήμη….Εχει εφιστήσει την προσοχή του στη Φύση και στην αιώνιά της τάξη. Η θέασή του εστιάζεται στην ύλη, στις δυνάμεις και στα σχήματα που δημιούργησαν τον Κόσμο. ”

Είναι ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε, ότι οι αρχαίοι φιλόσοφοι και οι επιστήμονες ήταν στην πλειονότητα αθεϊστές ή ΠΑΝΘΕΙΣΤΕΣ, οι οποίοι ούτως ή άλλως δεν θα αναγνώριζαν ποτέ την εβραϊκή ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ως θρησκεία.

Καθημερινή (10.1.16)

——————————————————

Ελλειψη λογικής σκέψης

Οι λέξεις κρίση, επιχειρηματολογία και λογική σκέψη είναι στην σημερινή ελληνική κοινωνία μάλλον κινέζικα ή σπάνια φαινόμενα.
Εδώ υπερτερούν η εντυπωσιακή ρητορική, τα ωραία λόγια, οι εκθέσεις ιδεών, τα αποφθέγματα και η αερολογία.

Το ίδιο συμβαίνει και στις άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες. Εχω βιώσει παράξενα πράγματα, όπως το πρώτο κείμενο μίας πτυχιακής , μία φορά εν μέρει και μίας διδακτορικής διατριβής συγγραμμένη σε στυλ ανώτερης έκθεσης ιδεών και σε μία πολύ ωραία γλώσσα. Αλλά τέτοια κείμενα είναι τελείως άχρηστα.

Σε ό,τι αφορά την γλωσσική αισθητική , προτιμούνται μυθιστορήματα και λυρικά ποιήματα. Σημιώνονται και χειρότερα κείμενα, όπως μερικοί δημοσιογραφικοί λίβελλοι που εμπεριέχουν απόψεις, ισχυρισμούς και ιδεοληψίες αλλά όχι λογικά επιχειρήματα.

Καθημερινή ( 30.1.16)

———————— ———————-

Περί την «Κοινή Λογική»

Πρόκειται για απόσπασμα ενός κειμένου μου σαν αντιπαράθεση με τον κ.Χρήστο Γιανναρά. Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της “κοινής λογικής” ( σύμφωνα με ευρωπαϊκά επιστημονικά δεδομένα το “common sense” =”κοινός νούς” του Άγγλου φιλόσοφου Francis Bacon (18ος αι. ) στην συγκεκριμένη περίπτωση συνάδω. Αλλά η έκφραση ( “αφελής ρασιοναλισμός, ανώμαλες αποφύσεις του οποίου είναι ο μαρξισμός και ο φιλελευθερισμός ” δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη. Ο ρασιοναλισμός ( “Ius rationis”=”Δικαίωμα του ορθού λόγου”, Ορθολογισμός ) είναι μια κοσμοϊστορική επίτευξη του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού (18ος αι. ), την οποία καταπολεμούν μόνον οι απανταχού σκοταδιστές, ιδιαιτέρως η Ορθόδοξη Ρωσσική Εκκλησία , ενμέρει και η Ελληνική.
Ο Φιλελευθερισμός ξεκίνησε με την “Bill of Rights”( 1689 ) και βαθμιαία οδήγησε στα ( υποκειμενικά ) ανθρώπινα δικαιώματα. Ισως εννοείτε το Νεοφιλελευθερισμό ( hedge funds ) που καταστρέφει την διεθνή οικονομία .

Εκτός τούτου έγινε ακόμη μία σύγχιση και δη του Μαρξισμού με τον Λενινισμό και τον Σταλισμό. Έτερον εκάτερον. Κάποιος συνάδελφος μου είπε, ότι συστηματικά δεν δημοσιεύετε τα σχόλια Ελλήνων πανεπιστημιακών του εξωτερικού, κάτι που γενικά δεν ευσταθεί. Λοιπόν, αν θέλετε υψηλό επίπεδο του διαλόγου, “Ιδού η Ρόδος. ιδού και το πήδημα”. Καθημερινή (7. 2. 2013)

———————————————

Ελλειψη κριτικής σκέψης, σοβαρά προβλήματα προσέγγισης

Σύμφωνα με το Λεξικόν της Νέας Ελληνικής Γλώσσης της Πρωίας ( 1ος τόμος, σελ. 104 ) η λέξη ακρισία σημαίνει το εξής : « ιδιότης του ακρίτου, έλλειψις κρίσεως, ελαφρότης διανοητική, ανοησία».
Στην ουσία πρόκειται για την έλλειψη της «κριτικής σκέψης», η οποία είναι ένας terminus scientificus που σημαίνει ένας διεθνώς καθιερωμένος επιστημονικός όρος.
Επομένως αυτός πρέπει να είναι η αφετηρία και βάση μίας σοβαρής θεώρησης του ανάλογου φαινομένου. Αλλά χωρίς μία λογική προσέγγιση , η οποία εδώ σημαίνει μία μεθοδολογία ( διδασκαλία, επιστήμη, θεωρία περί των μεθόδων ) είναι η θεώρηση τελείως ανέφικτη ή εσφαλμένη. Θέτουμε λοιπόν τον όρο «κριτική σκέψη» στο επίκεντρο της ανάλυσης.

Η κριτική σκέψη είναι μία πνευματική επίτευξη πρωτίστως των υλιστών Ιώνων φιλόσοφων, του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Ο πυρήνας της είναι η ικανότητα της αξιολόγησης διαφοροποιώντας μεταξύ δύο αντικειμένων ή φαινομένων (π. χ. „το κρίνειν το αληθές τε και μη», Theait. 150b3 ).

Οι μεγάλοι Γάλλοι εγκυλοπαιδιστές την έχουν εμπεδώσει τον 18ο αι. ( „esprit critique“ και  κριτική γενικά ως „Δικαστήριο της αλήθειας“). Την έχει ο Γερμανός φιλόσοφος I.Kant εξελίξει και αυτή έχει φθάσει στο απόγειό της μέσω της θεωρίας του „Κριτικού ρεαλισμού“ της Σχολής της Φρανκφούρτης, της οποίας ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος στο παρόν είναι ο διεθνώς κορυφαίος κοινωνικός και πολιτικός Γερμανός φιλόσοφος Jürgen Habermas.

Η Ελλάδα δεν εβίωσε όμως τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό που σημαίνει ότι δεν γνωρίζει ούτε το κοινωνικά συνειδητό άτομο , ούτε τον κρατικά συνειδητό πολίτη και για το πνεύμα πολύ αρνητικό ούτε τον ορθολογισμό ( ius rationis : δίκαιο του ορθού λόγου :, ορθολογισμός), ο οποίος είναι η προϋπόθεση για την κριτική σκέψη και την κριτική αμφιβολία. Αυτό το διαπιστώνουμε σε πολά πεδία του βίου και ιδιαιτέρως στην παιδεία. Εννοούμε το γνωστό μεσαιωνικό φαινόμενο του αποστηθίζειν σαν να μην πρόκειται για λογικά όντα.

Εφαρμόζωντας τον μεθοδικό κανόνα της συγκριτικότητας διαπιστώνουμε όλως αντικειμενικά, ότι το παπαγαλίζειν είναι διαδεδομένο στην Ευρώπη (Νότια, Ανατολική, Νοτιοανατολική), ανεξαιρέτως σε όλες τις ισλαμικές χώρες καθώς και σε όλη την Λατινική Αμερική. Είχα την μοναδική ευκαιρία να εκπαιδεύσω επί δεκαετίες σπουδαστές από όλες τις προαναφερθείσες περιοχές του κόσμου καθώς και από την Ευρώπη και έτσι να πραγματοποιήσω εκτενέστατες συγκριτικές εθνολογικές και κοινωνικοψυχολογικές μελέτες.

Είναι λοιπόν αυτονόητο, ότι σε αυτές τις χώρες λείπει η κριτική σκέψη, η οποία αντικαθίσταται με σουρεαλισμό, εικασίες, ιδεοληψίες, φανατισμό (ιδεολογικό και θρησκευτικό), πατριδοκαπηλεία και θρησκοκαπηλεία, συνωμοσιολογία, κινδυνολογία παροιμίες και αποφθέγματα (είπε αυτός και είπε εκείνος) και παράλογο εξυπνακισμό.

Αλλά όταν επί πολλά χρόνια οι μαθητές και αργότερα οι φοιτητές δεν έχουν μάθει να σκέπτονται λογικά και κριτικά, τότε είναι φυσικό, ότι η έλλειψη της κριτικής σκέψης είναι πλατειά διαδεδομένη . Ο κανόνας της σχετικότητας αναδεικνύει όμως , ότι η διαπίστωση δεν επιτρέπεται να θεωρείται απόλυτη. Υπάρχουν παντού και άτομα, τα οποία διαθέτουν επαρκή κριτική σκέψη μεν, αλλά αυτά αποτελούν μία μειονότητα.

Χωρίς κριτική σκέψη δεν μπορεί να υπάρξει μία λογική και ρεαλιστική θέαση των πραγμάτων. Η αμφισβήτηση είναι μία συγεκριμένη έκφανση της κριτικής σκέψης, η οποία αντιτίθεται σε άλα τα δόγματα ( ιδεολογικά, θρησκευτικά κοκ.). Επομένως είναι αυτονόητο που για την χριστιανική θρησκεία ( Ρωμαιοκαθολικισμός, Ορθοδοξία, όχι όμως Προτεσταντισμός ) η αμφισβήτηση αποτελεί κάτι το ανεπιθύμητο και στο Ισλάμ είναι το κριτικό πνεύμα απαγορευμένο και η αμφισβήτηση κίνδυνος ζωής.

Η έλλειξη της κριτικής σκέψης αποτελεί μίαν ιδανική προϋπόθεση για την δημαγωγία, τον λαϊκισμό , την εξαπάτηση και την συστηματική αποβλάκωση ιδίως των ανθρώπων με χαμηλό πολιτισμικό και μορφωτικό επίπεδο.

Η διαπαιδαγώγηση τής νεολαίας στην κριτική σκέψη απαιτεί στην Ελλάδα μία ριζική μεταρρύθμιση υπό το νόημα του εκσυγχρονισμού της παιδείας σε άλα τα επίπεδα.
Το πρώτο ανέξοδο βήμα θα μπορούσε να είναι η καταπολέμηση της αποστήθισης με σκοπό να μάθουν επί τέλους οι μαθητές και οι σπουδαστές να χρησιμοποιούν επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα και να αιτιολογούν τη γνώμη τους ( π.χ. αυτό είναι έτσι , ΔΙΑΤΙ… ). Πολλές φορές είναι αυτό το ΔΙΑΤΙ ανυπέρβλητο.

Το αποκορύφωμα της έλλειψης της κριτικής σκέψης είναι η παλιμπαιδιστική αποφθεγματολογία,  πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα πρωτίστως σε άτομα που δεν έχουν σπουδάσει τίποτα. Ετσι αντικαθιστούν  τα τσιτάτα και τα αποφθέγμαστα ιδιαιτέρως αρχαίων Ελλήνων τις ανύπαρκτες επιστημονικές γνώσεις.

Καθημερινή ( 5. 3. 14, 27.3.17 )     ———————————————————————————————————

Κριτική Σκέψη

Προτεσταντισμός ) αποτελεί η αμφισβήτηση κάτι το ανεπιθύμητο και στο Ισλάμ είναι το κριτικό πνεύμα απαγορευμένο και η αμφισβήτηση κίνδυνος ζωής.

Η έλλειξη της κριτικής σκέψης αποτελεί μίαν ιδανική προϋπόθεση για την δημαγωγία, τον λαϊκισμό , την εξαπάτηση και την συστηματική αποβλάκωση ιδίως των ανθρώπων με χαμηλό πολιτισμικό και μορφωτικό επίπεδο.

Η διαπαιδαγώγηση τής νεολαίας στην κριτική σκέψη απαιτεί στην Ελλάδα μία ριζική μεταρρύθμιση υπό το νόημα του εκσυγχρονισμού της παιδείας σε άλα τα επίπεδα.
Το πρώτο ανέξοδο βήμα θα μπορούσε να είναι η καταπολέμηση της αποστήθισης με σκοπό να μάθουν επί τέλους οι μαθητές και οι σπουδαστές να χρησιμοποιούν επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα και να αιτιολογούν τη γνώμη τους ( π.χ. αυτό είναι έτσι , ΔΙΑΤΙ… ). Πολλές φορές είναι αυτό το ΔΙΑΤΙ ανυπέρβλητο.

Το αποκορύφωμα της έλλειψης της κριτικής σκέψης είναι η παλιμπαιδιστική αποφθεγματολογία,  πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα πρωτίστως σε άτομα που δεν έχουν σπουδάσει τίποτα. Ετσι αντικαθιστούν  τα τσιτάτα και τα αποφθέγμαστα ιδιαιτέρως αρχαίων Ελλήνων τις ανύπαρκτες επιστημονικές γνώσεις. Καθημερινή( 5. 3. 14, 27.3.17)

—————————————————

Πνευματική κατάσταση στην Ελλάδα, Συνοπτικότατα

Οι σπουδές συντελούνται εκτός σπανίων εξαιρέσεων στην Φιλολογία στείρα και άγονα χωρίς ουδεμία ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ και στα σχολεία και στον δημόσιο βίο επικρατούν η παπαγαλία και η παλιμπαιδιστική τσιτατολογία. Σημειώνεται τελεία έλλειψη ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ.

Με τέτοιον τρόπο σκέψης δεν είναι τυχαίο που η Ελλάδα βαθμιαία βυθίζεται στην ασημαντικότητα.

Πρωτίστως Ελληνες επιστήμονες, μεταξύ αυτών πολυάριθμοι πανεπιστημιακοί, του Αποδήμου Ελληνισμού τιμούν το ελληνικό όνομα και σώζουν κάπως την τιμή της Ελλάδας.

Εάν δεν προσέξουμε, θα χαθούμε όλοι στον ΑΝΑΤΟΛΙΤΙΚΟ ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟ.
Ωρίμασε λοιπόν ο χρόνος να αρχίσουμε με την συστηματική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ επί της ουσίας των υπαρχόντων προβλημάτων με τους εκπροσώπους της μεσαιωνικής καθυστέρησης, του εθνικιστικού αυτοβαυκαλισμού, της πνευματικής αυτοπεριχαράκωσης, της μαζοχιστικής ομφαλοσκόπησης και του καταστροφικού ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΥ. Το Βήμα (19.11.15)

——————————————————

Παπαγαλία

Η παπαγαλία σχεδόν σε όλες τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, στις Λατινοαμερικανικές και πρωτίστως στις ισλαμικές χώρες είναι προϊόν μίας αντιεπιστημονικής θρησκευτικής παράδοσης, η οποία καταβάλλει επί ΑΙΩΝΕΣ τεράστιες προσπάθειες να αποτρέψει την εμπέδωση της λογικής και κριτικής σκέψης.

Η παπαγαλία οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μετριότητα και σε μαζική αποβλάκωση και εμποδίζει την ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που στα πανεπιστήμια αυτών των χωρών οι καθηγητές ιδιαιτέρως των φιλοσοφικών, πολιτικών , οικονομικών κλπ. επιστημών είναι REPETITORES ( επαναλαμβάνουν με μεγίστη ευλάβεια αυτά που έγραψε αυτός, εκείνος και κάποιος άλλος ).  Πρόκειται για ένα εμετικό και αναξιοπρεπές φαινόμενο.
Πέραν τούτου σημειώνεται και έλλειψη της επιστημονικής ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ. Καθημερινή (20.2.15)

Αποστήθιση, εχθρός της κριτικής σκέψης , Το Βήμα (25.10.12)

Αποστήθιση vs κριτική σκέψη. Στην διάρκεια της σταδιοδρομίας μου ωςπανεπιστημιακός σε κεντροευρωπαϊκό πανεπιστήμιο είχα να κάνω με σπουδαστές (πτυχιακοί, μεταπτυχιακοί, δοκτορά) από περίπου 70  χώρες και από όλους τους κύκλους πολιτισμού.

Διεπίστωσα, ότι μόνον οι σπουδαστές από τις χώρες με προτεσταντική παράδοση και από το Ισραήλ κατείχαν μίαν υπεραναπτυγμένη κριτική σκέψη. Όλοι οι άλλοι σπούδαζαν κατ αρχάς επί τη βάσειο της αποστήθισης. Αυτό ισχύει κυρίως για σπουδαστές απο χώρες του Ισλαμικού Κύκλου Πολιτισμού, του Κονφουκιανικού Κύκλου Πολιτισμού καθώς και από χώρες με χριστιανική ορθόδοξη παράδοση.

Οι προαναφερθέντες είχαν ταυτόχρονα τεράστια ελλείμματα στην επιστημονική Μεθοδολογία. Μπορούσαν κάλλιστα να απαντήσουν στις εξετάσεις , προφορικές η γραπτές , πολλές φορές κάλλιστα την ερώτηση „Τι είναι…“, αλλά αμέσως προέκυπταν μεγάλα προβλήματα, όταν επρόκειτο να απαντήσουν το „Διατί είναι.. „. Ως γνωστόν με αυτό το Διατί έχει εφευρεθεί η κριτική σκέψη ήδη προ 2600 ετών στην Ιωνία ( Θαλής, Αναξίμανδρος και άλλοι). Το ερωτηματικό μόριο „Διατί“ ήταν και είναι ακόμη η βάση της Φιλοσοφίας.

Πάλι στην Ευρώπη και δη στην εποχή του Διαφωτισμού έχει ενδυναμωθεί η κριτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων με το Ius rationis ( Δίκαιο του ορθού Λόγου). Έτσι έχουν βαθμιαία δημιουργηθεί οι ισχυρές βάσεις για την επιστημονική άνοδο και την ανωτερότητα του Δυτικού Κύκλου Πολιτισμού. Ιδιαιτέρως η Αστική Επανάσταση διεμόρφωσε το δημιουργικό Άτομο με την δυνατή κριτική σκέψη. Η αποστήθιση είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την κριτική σκέψη, η οποία θεωρείται από τις περισσότερες θρησκείες σαν θανάσιμος εχθρός.