Προβλήματα μεταζύ Ελλήνων και Εβραίων

Από πότε και διατί ;

Υστερα από τη μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης μεταξύ του 3ου και του 2ου αι.π.Χ. στην Αλεξάνδρεια, είχαν οι μορφωμένοι εκείνης της εποχής είχαν επί τέλους την
δυνατότητα να διαβάσουν όλο το κείμενο και να γνωρίσουν καλύτερα, τί γνώμη
οι Εβραίοι είχαν περί του εαυτού τους και περί άλλων λαών της περιοχής και ποια θρησκεία έχουν. Η Παλαιά Διαθήκη, ονομάσθηκε αργότερα Septuaginta, βρίθει όντως από πολέμους, μίσος και πρωτόγονο ρατσισμό κατά των γειτονικών λαών.

Το αποκορύφωμα της πολιτισμικής, θρησκευτικής και εθνικής ομφαλοσκόπησης και του αυτοαναβιβασμού ήταν και είναι ακόμη η γνωστότατη έκφραση, ότι οι Εβραίοι είναι ο «επίλεκτος λαός« του θεού  οι Νεοέλληνες έχουν το περιβόητο «περιούσιος λαός»…).

Οι λόγιοι της ελληνικής αρχαιότητας άρχισαν να κάνουν τους Εβραίους λόγω των ιδιαιτέρων συνηθειών τους αντικείμενο ερευνών. Ο διευθυντής του Μουσείου (Βιβλιοθήκη) της Αλεξάνδρειας ο γραμματικός και φανατικός αντισημίτης Απιος π.χ. έφθασε στο σημείο να συλλέξει και να δημοσιεύσει, ότι αντισημιτικό έχει λεχθεί στους τότε παρελθόντες αιώνες σε όλον τον ελληνισμό.

Ο Εβραίος εκπρόσωπος της υψηλής αριστοκρατίας, κατόπιν και Ρωμαίος Flavius Josephus (Γιωσάφατ, Ιώσηπος)) ένας από τους μεγαλύτερους ιστορικούς της αρχαιότητας, διεπίστωσε έναν βαθμιαίο εξελληνισμό (πολιτισμός, γλώσσα, ονόματα) της ανώτερης τάξης των Εβραίων στην πλειοψηφία της και ήταν πεπεισμένος, ότι υπάρχει κίνδυνος εξαφανισμού των Εβραίων. Δηλαδή έβλεπε μίανκρίση της ταυτότητας των Εβραίων.

Με την επιδίωξη να τονώσει το εθνικό φρόνημα των Εβραίων, αποφάσισε να αποδείξει σε ένα σύγγραμμα, ότι οι Εβραίοι έχουν λαμπρό παρελθόν και πέραν τούτου έκανε μία μετωπική αντιπαράθεση με τον Απιο και γενικά με τον ελληνικό πολιτισμό. Εχει ασχοληθεί συστηματικά και με μεγάλη λεπτομέρεια με όλες τις αντισημιτικές θέσεις του Απιου χησιμοποιώντας πολλά τσιτάτα και άλλων αντισημιτών.

Το παράξενο έγκειται, στο ό,τι ο Ιώσηπος έχει στο εκθοθέν έργο του «Κατά του Απιου» („Contra Apionem“) σώσει το σύγγραμμα του Απιου, γιατί κανονικά δεν είχε σωθεί τίποτα από αυτό. Εν ολίγοις, ο Εβραίος ιστορικός ήθελε να κάτι  το καλό για τους Εβραίους και τελικά πυροδότησε τον αντισημιτισμο ! Ετσι έγνε γνωστό, ποιές αντισημιτικές απόψεις έχουν πρεσβεύσει γνωστοί φιλόσοφοι και άλλοι λόγιοι στην αρχαία Ελλάδα. Αναφέρω τα πιό γνωστά ονόματα: ο Θεόφραστος, ο καλύτερος μαθητής και διάδοχος του Αριστοτέλη στην Περιπατητική Σχολή, ο ιστορικός Λυσίμαχος, ο σοφιστής Ποσειδώνιος, ο σχεδόν εξελληνισμένος Αιγύπτιος Μανέθων, ο Βηρωσσός, ο Διόδωρος και ο ιστορικός Δαμόκριτος (δάμος δωρικά, δήμος ιωνικά-αττικά).

Παρακάτω θα αναφερθούν μόνον οι πιό σημαντικές κατηγορίες κατά των Εβραίων:
α) Είναι αθεϊστές, γιατί δεν πιστεύουν σε ανθρωπόμορφους θεούς, αλλά σε κάποιον δήθεν θεό που κανείς δεν μπορεί να δει.
β) Θεωρούν τον εαυτό τους ως «επίλεκτο λαό», έτσι προσβάλλουν άλλους λαούς και άλλους ανώτερους πολιτισμούς, όπως π.χ. τον ελληνικό και εκτός τούτου διαχωρίζονται από τους γειτονικούς λαούς.
γ) Απορρίπτουν ως μόνος λαό της περιοχής την επιμειξία με άλλους λαούς. Αυτό είναι προσβλητικό και αποτελεί φυλετική διάκριση.
δ) Δεν τρώνε χοιρινό κρέας, όπως οι άλλοι λαοί. Αυτό είναι ακατανόητο.
ε) Εχουν (δήθεν) στο ναό τους ένα κεφάλι γαϊδάρου από χρυσό.
ζ) Μισούν τους Ελληνες και άλλους λαούς.
η) Δεν συναναστρέφονται με άλλους λαούς.
θ) Θυσιάζουν ζωντανά ζώα).
ι) Αντί να εργάζονται όλη την εβδομάδα, χάνουν εκουσίως την έβδομη ημέρα.

Κατόπιν έχει στο σύγγραμμά του “Ιουδαϊκή Αρχαιότητα” επιτεθεί κατά του ελληνικού πολιτισμού και ιδιαιτέρως κατά της πολυθεϊστικής θρησκείας και προσπάθησε να αποδείξει την ανωτερότητα του εβραϊκού πολιτισμού, πρωτίστως της μονοθεϊστικής θρησκείας.

Αμέσως όταν ο λίβελλος του Ιωσήπου έγινε στην Αλεζάνδρεια , τότε το κέντρο του ελληνικού πολιτισμού  γνωστός, οι Ελληνες αντέδρασαν σφοδρότατα στην κατά τη γνώμη τους θρασύτατη πρόκληση του Εβραίου ιστορικού, εκπροσώπου ενός ασήμαντου πολιτισμού. Ελαβαν χώραν μεγάλες διαμαρτυρίες των Ελλήνων και εξελληνισθέντων Αιγυπτίων κατά των Εβραίων, τους έχουν επιτεθεί για πρώτη φορά και έχουν θανατώσει χιλιάδες Εβραίων. Τελικά έλαβε χώραν το πρώτο πογκρόμ κατά των Εβραίων στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Αυτό το γεγονός έχει προκαλέσει αξέχαστο σοκ σε όλους τους Εβραίους ανά τον κόσμο.

Επιστημονικές πηγές

-Flavius Josephus, Geschichte des Judäischen Krieges, Leipzig 1978.
-P. Schafer, Judeophobia : Attitudes toward the Jews in the Ancient, Harvard University Press, 1997. Ο συγγραφέας ερευνά την ιστορική (από την αρχαιότητα) και πολιτισμική πτυχή του φαινομένου. Ισως το σημαντικότερο βιβλίο περί του θέματος.
-C.-P. Thiede/ U. Stingelin, Die Wurzeln des Antisemitismus, Judenfeindschaft
in der Antike, im frühen Christentum und im Koran, Basel 2002. Επίσης ένα πολύτιμο βιβλίο με πολυάριθμες αρχαίες πηγές.
-P. Birnbaum, Sur un nouveau moment antisémite, Paris 2015.
-R. Finzi, L’antisemitismo,Giunti 1997.
-F.Lillian, C., Antisemitism in the New Testament, University Press of America, 1994.
-C. Andersen et alt. (Edit. ), Lexikon der Alten Welt, Bände 1, 2, Tübingen und
Zürich 1990.
-M. Hengel, Judentum und Hellenismus, Tübingen 1988.
-Yavetz, Judenfeindschaft in der Antike, München 1997. Πάμπολλες αρχαίες πηγές.
-Th. Klein et alt., Judentum und Antisemitismus von der Antike bis zur
Gegenwart, Düsseldorf 1984.
-L. Poliakov, Geschichte des Antisemitismus, I: Von der Antike bis zu den
Kreuzzügen, Worms 1977.
-Gustavo Perednik, La Judeofobia, Barcelona 2001.

Καθημερινή (2014, 13.6.18)