Λαϊκισμός, Περιεχόμενο και καθοριστικά συστατικά στοιχεία

Η έννοια Λαϊκισμός είναι μετάφραση του διεθνώς γνωστού όρου της
Πολιτολογίας (Πολιτική επιστήμη ) POPULISMUS (λατινικά populus = Λαός).

Κοινωνικοπολιτικός Προσδιορισμός

α) Αρνητικός κοινωνικοπολιτικός προσδιορισμός : Εντονη επιθυμία για
απόκτηση της συγκατάθεσης του λαού . Μέσον : δημαγωγικά συνθήματα,
έναντι του λαού λένε αυτά που θέλει να ακούσει, αποτείνονται στα
ένστικτα και στα συναισθήματα, διακηρύσσουν εύκολες λύσεις στην
πραγματικότητα πολυσύνθετων και δύσκολων προβλημάτων , παραγκωνισμός
της ηθικής υπευθυνότητας και της λογικής σκέψης

β) Θετικός κοινωνικοπολιτικός προσδιορισμός : Πολιτική που λαμβάνει στα σοβαρά υπ όψη τα πολυποίκιλα προβλήματα των «απλών ανθρώπων» , τα εκφράζει κάλλιστα σε σύγκριση με άλλες πολιτικές ομάδες και διασφαλίζει άμεση επικοινωνία με τον λαό.

Σημειώνονται πρωτίστως δύο ιδεολογικοπρογραμματικές κατευθύνσεις. : Ο Δεξιός Λαϊκισμός (ΔΛ) και ο Αριστερός Λαϊκισμός (ΑΛ).

1.ΔΛ (πρωτίστως στα εξελιγμένα κράτη)

Στο επίκεντρο εστιάζονται ο φόβος των πολιτών λόγω της υποτιθέμενης
απώλειας της εθνικής ταυτότητας μέσω ξένων ανθρώπων ιδιαιτέρως εκ
μέρους του ισλαμικού κόσμου, η αγανάκτηση των αστών λόγω των
τεράστιων φόρων, και η απαίτηση για λιγότερο κράτος.

2. ΑΠ (πρωτίστως στις υποανάπτυκτες, στις αναπτυσσόμενες χώρες και στην Ελλάδα)

Αυτός έχει τα εξής θέματα στο επίκεντρο της ενασχόλησης : μεγαλύτερη ενίσχυση των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων, αγώνας κατά της διαφθοράς των κυβερνόντων, αλλά στις υποανάππτυκτες χώρες και στην Ελλάδα ισχυρότερο κράτος ως προστάτης έναντι του νεοφιλελευθερισμού, και το κράτος ως κεντρικός διανεμητής οικονομικών και κοινωνικών αγαθών.

Στην Ελλάδα σημειώνονται και οι δύο βασικές εκφάνσεις του Λαϊκισμού . Τα
κόμματα ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛΛ είναι οι φορείς του. Ως εμπεδωτής
του ΤΡΙΤΟΚΟΣΜΙΚΟΥ Λαϊκισμού θεωρείται ο μέγας λαοπλάνος Ανδρέας
Παπανδρέου. Διαπιστώνουμε αντικειμενικά και πολιτικά ή κομματικά
ουδέτερα, ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελεί το αντίθετο του λαϊκιστού.

Γενικά ο Λαϊκισμός θεωρείταικαι ως στρατηγικό μέσω κινητοποίησης ή και
επίτευξης πολιτικής ομοφωνίας πολιτικών ελίτ ή και μεμονομένων πολιτικών
που νομίζουν, ότι λόγω οφθαλμοφανών πολιτικών, οικονομικών και ηθικών
προβλημάτων, τα οποία οι πολίτες έχουν ήδη συνειδητοποιήσει, ωρίμασε ο
χρόνος να τα επισημάνων γενικολογώντας χωρίς να κάνουν συγκεκριμένες
προτάσεις επίλυσής των. Χρησιμοποιούν συνήθως εκφράσεις όπως οι καλοί
«απλοί άνθρωποι» , ο «σκληρά εγαζόμενος απλός λαός», «η λαϊκή
ηθικότητα», «το ένστικτο του απλού λαού», « οι διεφθαρμένες έλιτες», « η
γραφειοκρατία», « η εθνική ομοιογένεια», «η εθνική ταυτότητα» , «τα
συστημικά κόμματα» κτλ.

Στον «Τρίτο Κόσμο» και ιδιαιτέρως στη
Λατινική Αμερική έχει εμφανισθεί ο Λαϊκισμός υπό την μορφή μαζικών
κοινωνικοπολιτικών κινημάτων σε περιπτώσεις ταχέων πολιτικών εξελίξεων
και της κατάρρρευσης απολυταρχικών ή και δικτατορικών συστημάτων με
επίκεντρο μία προσωπικότητα. Η κοινωνική των βάση αποτελείται από
μέλη των χαμηλών εν μέρει και των μεσαίων στρωμάτων καθώς και από
προλετάριους στις πόλεις ή και αγρότες στην ύπαιθρο, ενώ οι αρχηγοί
προέρχονται από τα μεσαία ή και από τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα. Οι
επιδιώξεις αυτών των κινημάτων είναι σχεδόν χωρίς εξαιρέσεις
εθνολαϊκιστικές καθώς και η συμμετοχή των λαϊκών στρωμάτων στην πολιτική
και οικονομική εξουσία. Ο ιδιαίτερος λατινοαμερικανικός Εθνολαϊκισμός
ήταν η λογική συνέπεια της καταστροφής της οικονομίας πολλών χωρών μέσω
του νεοφιλελευθερισμού.

Ενα άλλο καθοριστικό γνώρισμα του
λατινοαμερικανικού (και του ελληνικού) λαϊκισμού, είναι ο έντονος
κοινωνικοπολιτικός συγκρουσιασμός που σημαίνει από το ένα μέρος ο
«Λαός», δηλαδή οι οπαδοί και από το άλλο μέρος η αντιπολίτευση, δηλαδή
τα πλούσια στρώματα, πρωτίστως η «Ολιγαρχία» (Βενεζουέλα, Βολιβία,
Εκουαδόρ, εν μέρει και Ελλάδα).

Συμπεράσματα

1. Πρόκειται για άκρως συντηρική δεξιοστρεφή ή για ριζοσπαστική αριστεροστρεφή πολιτική (στρατηγική και τακτική).
2. Θέτει στο επίκεντρο διαδεδομένες εθνικές, κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές ανησυχίες και συναισθήματα.
3. Ενισχύει αυτή την κατάσταση και προτείνει δήθεν εύκολη και ταχεία
επίλυση των υπαρχόντων εθνικών, κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών
προβλημάτων.
4. Σημειώνονται ισχυρές τάσεις σε μεσσιανισμο και πολιτική μαγεία, στην ουσία ΑΠΑΤΗ (π.χ. Τσίπραςμε πολλές οβιδιακές μεταμορφώσεις, μικροαστός με έντονο ψευτοεπαναστατικό περιτυύλιγμα) .
5. Επιδιώκει ιδίους πολιτικούς σκοπούς που στην πραγματικότητα δεν έχουν άμεση σχέση με την ουσία των υπαρχόντων προβλημάτων.
6. Οι Λαϊκιστές δεν είναι σε θέση , αφού αναρριχθούν μέσω κίβδηλων
υποσχέσεων στην εξουσία, να υλοποιήσουν ούτε μίαν υπόσχεση και συνήθως
κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Ο Τράμπ αποτελεί μεγάλη εξαίρεση (Ιδέ
εκτενώς G. Seesslen).

Πηγές (χωρίς επιστημονικές πηγές (όχι οι ανοησίες της Wikipedia) υφίσταται κίνδυνος μεγίστης μπουρδολογίας.

- Bohlen D./ F. Grotz (Hrsg.) Kleines Lexikon der Politik, 2015.
-R. Melzer, Β. Küpper (Autoren), Wut, Verachtung, Abwertung : Rechtspopulismus in Deutschland, 2015.
- Müller J-W., Was ist Populismus? – Ein Essay , 2016.
- Priester K., Populismus : Historische und aktuelle Erscheinungsformen, 2007.
-Priester K. , Rechter und linker Populismus : Annäherung an ein Chamäleon, 2012.
- Seesslen G., Trump! : POPulismus als Politik, 2017.
- Stegemann B., Das Gespenst des Populismus : Ein Essay zur politischen Dramaturgie, 2017.