@Οι Λέλεγες και η σχέση τους με τον ελλαδικό χώροΣύμφωνα με τις αρχαίες ελληνικές παραδόσεις οι Λέλεγες και οι Πελασγοί ήταν προελληνικοί λαοί. Το εθνικό όνομα Λέλεγες έχει ενικό αριθμό Λεξ. Το λε- που μπαίνει στον πληθυντικό είναι το πρόθημα που διαφοροποιεί αυτόν τον αριθμό από τον ενικό στη γλώσσα των Χάττι, λαού που κατοίκησε στη Μικρά Ασία πριν τους Ινδοευρωπαΐους. Άρα οι Λέλεγες μιλούσαν την ίδια γλώσσα με τους Χάττι. Πιθανότατα οι Λέλεγες και άλλοι προελληνικοί λαοί επικράτησαν στην Ελλάδα νωρίτερα από την αρχή της Εποχής του Χαλκού, ως το τέλος της Νεολιθικής Εποχής (περ. 6.500-3.000 π.Χ.).

 

Οι Λέλεγες απλώθηκαν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας: Θεσσαλία, Εύβοια, Λοκρίδα, Βοιωτία, Μεγαρίδα, Αιτωλία, Ακαρνανία, Λευκάδα, Ήλιδα, Λακωνία, Κυκλάδες, καθώς και σε περιοχές της δυτικής Μικράς Ασίας.

Στην Ελλάδα εξαφανίστηκαν σχετικά νωρίς κάτω από διαδοχικά στρώματα Ινδροευρωπαίων με εξαίρεση ίσως τη Δυτική Λοκρίδα (Φθιώτιδας) όπου φαίνεται ότι επιβίωσαν ως την άφιξη των Λοκρών (ίσως στην αρχή της Μυκηναϊκής Εποχής). Στη Μικρά Ασία διατηρήθηκαν περισσότερο καιρό. Η «Ιλιάδα» αναφέρει ότι ήταν σύμμαχοι των Τρώων και τους τοποθετεί κοντά στην Τροία. Άλλες κοινότητες Λελέγων υποτάχθηκαν από τους Έλληνες στην Ιωνία. Οι Κάρες υπέταξαν τους Λέλεγες που ζούσαν στην, μετέπειτα γνωστή ως Καρία, περιοχή. Οι Λέλεγες επιβίωσαν κάποιους αιώνες ως υπόδουλοι τελικά όμως αφομοιώθηκαν από τους Κάρες. Η βαθμιαία προσέγγιση των Λελέγων με τους Κάρες είναι η αιτία που οι Έλληνες από τα κλασικά χρόνια συγχέουν τους δύο λαούς.

Μεγαλύτερη σχέση απ’ όλα τα ελληνικά έθνη φαίνεται ότι είχαν οι Λέλεγες με τους Λοκρούς. Ο Ησίοδος αποδίδει το όνομα Λοκρός στον αρχηγό των λαών των Λελέγων που ο Δίας έπλασε από χώμα για τον Δευκαλίωνα.

 

Σύμφωνα με τον Στράβωνα, ο Αριστοτέλης στο έργο του «Αιτωλών Πολιτεία» ονόμαζε τους Λοκρούς Λέλεγες (πιθανότατα αναφερόταν στους Οζολούς Λοκρούς). Ο Διονύσιος Καλλιφώντος αναφέρει ότι οι Λοκροί που κατοικούσαν νότια από τους Αιτωλούς έφεραν άλλοτε το όνομα Λέλεγες. Στον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα αναγράφεται ότι οι Πελασγοί είχαν εκδιωχθεί από τη Θεσσαλία από τους Κουρήτες και τους Λέλεγες «που ονομάζονται τώρα Αιτωλοί και Λοκροί». Τέλος ο Στέφανος Βυζάντιος μας πληροφορεί ότι σύμφωνα με έναν συγγραφέα που δεν κατονομάζει, οι Λέλεγες υπήρχαν μετά τον Φύσκο (τον επώνυμο ήρωα της πόλης Φύσκος στην Οζολία Λοκρίδα) και ήταν οι «σημερινοί Λοκροί». Γενικότερα για τους Λέλεγες υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία. Θεωρείται βέβαιο πάντως ότι συμβιούσαν σπάνια ειρηνικά όμως με τους φιλήσυχους Πελασγούς.

Οι αρχαίοι Έλληνες διατηρούσαν την ανάμνηση της ύπαρξής τους δείχνοντας τάφους Λελέγων και «λελέγεια ερύματα» (=φρούρια). Θεωρούσαν ότι πήραν το όνομα τους από τον Λέλεγα που κατά τη λακωνική παράδοση ήταν αυτόχθονας της Λακωνίας (Λελεγίας). Από τη νύμφη Κλεοχάρεια απέκτησε τον Ευρώτα, τη Θεράπνη και τον Πολυκάωνα. Αυτός παραχώρησε τη Λακωνία στο γιο του Ευρώτα, Μύλητα ή Μύλο εφευρέτη των μύλων και ίδρυσε το βασίλειο της Μεσσηνίας. Αλλού ο Λέλεγας αναφέρεται ως αυτόχθονας της Λευκάδας και αλλού ως γιος του Ποσειδώνα και της Λιβύης που πήγε από την Αίγυπτο (ή τη Λοκρίδα) στα Μέγαρα όπου κυριάρχησε. Φυλετικά πάντως οι Λέλεγες ανήκαν στη μεσογειακή ομάδα με μέτριο ανάστημα, δολιχοκεφαλία και σκούρο χρώμα δέρματος, ίριδας και τριχών”.

ΠΗΓΕΣ: ΜΙΧΑΗΛ Β. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ «Ελληνικά έθνη κατά την Εποχή του Χαλκού» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ, Ηράκλειο 2018
«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», Τόμος 1,Εκδοτική Αθηνών