Rosyjska agresja na Ukrainę w świetle prawa międzynarodowego

“Prawo do wojny” (jus ad bellum) jest eksponatem muzealnym najpóźniej od czasu Karty Narodów Zjednoczonych. Należy on do dawnego Jus publicum Europaeum (europejskiego prawa międzynarodowego). Równie antyczna jest “wojna sprawiedliwa”, pojęcie ukute przez Rzymian (“justum bellum”), choć w sensie Pax Romana. Dziś obowiązuje “Pax Americana”, następnie “Pax Russica”, a w perspektywie “Pax Sinica”. Prawo międzynarodowe, powstałe po II wojnie światowej, ma za najważniejsze zadanie utrzymanie pokoju na świecie, stąd znane jest jako jus pacis (prawo pokoju). Prawo międzynarodowe (dokładniejsze sformułowanie: prawo międzynarodowe publiczne) opiera się na siedmiu zasadach podstawowych, które na ogół traktowane są jak międzynarodowe “zasady konstytucyjne” i mają jus cogens (peremptoryjny) – charakter (w skrócie: Zakaz groźby i użycia siły (najważniejsze przedmioty ochrony to integralność terytorialna i nieWojna Rosji przeciwko Ukrainie z perspektywy prawa międzynarodowego podległość państwa), suwerenność państwa, prawo do samostanowienia narodów, zakaz ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw, pokojowa współpraca międzynarodowa, pokojowe rozwiązywanie sporów, przestrzeganie traktatów pacta sund servanda).
W prawie międzynarodowym istnieje tylko samoobrona jako konieczna reakcja w przypadku ataku (art. 51 Karty NZ). Rosyjski minister spraw zagranicznych mówił o zagrożeniach dla Rosji wynikających z dążenia Ukrainy do członkostwa w NATO. W tym kontekście wymienił pojęcie samoobrony. Putin był bardziej konkretny i mówił o prawie Rosji do samoobrony na podstawie art. 51 ust. 7 (który nie istnieje) Karty Narodów Zjednoczonych. W istocie jednak jest to uderzenie wyprzedzające (prewencyjne), co jest surowo zabronione przez prawo międzynarodowe i dlatego uważane jest za naruszenie prawa międzynarodowego. Prowadzona była również jako “blitzkrieg” i bez koniecznego wypowiedzenia wojny. Wojna napastnicza Rosji w rażący sposób naruszyła wspomniane wyżej podstawowe zasady prawa międzynarodowego, a jednocześnie obaliła porządek pokojowy w Europie, który z trudem i mozołem tworzono przez ostatnie dziesięciolecia. Dlatego wojnę napastniczą można zakwalifikować jako zbrodnię samą w sobie, co wyraźnie podkreśla ONZ-owska “Deklaracja o zasadach prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych (Deklaracja o przyjaznych stosunkach) z 1970 r.: “”Wojna napastnicza stanowi zbrodnię przeciwko pokojowi, która pociąga za sobą odpowiedzialność w świetle prawa międzynarodowego”. Również Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego w art. 5 lit. d) mówi jednoznacznie o “zbrodni agresji”.
Zobacz w szczegółach:
-Panos Terz, Völkerrechtswissenschaft: Völkerrechtstheorie Völkerrechtsphilosophie Völkerrechtssoziologie Völkerrechtsmethodologie, ISBN: 978-620-0-27090-0, Saarbrücken 2019;
-Panos Terz, The science of international law, ISBN: 978-620-3-97855-1, Saarbrücken 2021;
-Panos Terz, Quelques problèmes de droit international, Recueil d’écrits, ISBN: ‎ 978-620-4-10192-7, Saarbrücken 2021;
-(Panos Terz), Панос Терц, Отдельные проблемы международного права, ISBN-13: 978-620-4-10170-5, Saarbrücken 2021.
-Panos Terz, Παναγιώτης Δημητρίου Τερζόπουλος, Επιστήμη του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου, ISBN: 978-620-0-63275-3, Saarbrücken 2022.
Prof .em., Dr.,Dr.sc.,Dr.habil., ekspert w dziedzinie prawa międzynarodowego.
Zeit, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Focus, Neue Zürcher Zeitung, Stern, Wiener Zeitung (20.4.22), NZZ (11.5.22), Berliner Zeitung (14.5.22, 27.6.22, 13.7.22), FAZ (4.6.22), Zeit (15.7.22), Süddeutsche Zeitung