Uluslararası Hukuk Perspektifinden Rusya’nın Ukrayna’ya Karşı Saldırganlık Savaşı

“Savaş hakkı” (jus ad bellum) en geç BM Şartı’ndan bu yana bir müze parçası olmuştur. Eski Jus publicum Europaeum’a (Avrupa uluslararası hukuku) aittir. Pax Romana anlamında da olsa, Romalılar tarafından icat edilen (“justum bellum”) bir kavram olan “adil savaş” da aynı derecede eskidir. Bugün “Pax Americana”, ardından “Pax Russica” ve perspektif olarak da “Pax Sinica” geçerlidir. İkinci DünyaSavaşı’ndan sonra oluşturulan uluslararası hukukun en önemli görevi dünya barışının korunmasıdır, bu nedenle jus pacis (barış hukuku) olarak bilinir. Uluslararası hukuk (daha doğru bir ifadeyle: uluslararası kamu hukuku), genellikle uluslararası “anayasal ilkeler” olarak kabul edilen ve jus cogens (emredici) karaktere sahip yedi temel ilkeye dayanmaktadır (kısaca: Güç tehdidi ve kullanımının yasaklanması (en önemli koruma nesneleri devletin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığıdır), devletin egemenliği, ulusların kendi kaderini tayin hakkı, diğer devletlerin iç işlerine karışma yasağı, barışçıl uluslararası işbirliği, anlaşmazlıkların barışçıl çözümü ve antlaşmaya uygunluk pacta sund servanda). .

Uluslararası hukukta, sadece bir saldırı durumunda gerekli bir yanıt olarak meşru müdafaa söz konusudur (BM Şartı Madde 51). Rusya Dışişleri Bakanı, Ukrayna’nın NATO üyeliği arzusunun Rusya için yarattığı tehlikelerden bahsetti. Bu bağlamda, meşru müdafaa teriminden bahsetmiştir. Putin daha açık konuştu ve Rusya’nın BM Şartı’nın 51(7) (mevcut olmayan) Maddesi uyarınca meşru müdafaa hakkından bahsetti. Ancak özünde bu, uluslararası hukuk kapsamında kesinlikle yasaklanan ve bu nedenle uluslararası hukukun ihlali olarak kabul edilen bir önleyici (önleyici) saldırıdır. Aynı zamanda bir “yıldırım harekatı” olarak ve gerekli savaş ilanı yapılmadan yürütülmüştür. Rusya’nın saldırı savaşı, uluslararası hukukun yukarıda belirtilen temel ilkelerini açıkça ihlal etmiş ve aynı zamanda Avrupa’da geçtiğimiz on yıllar boyunca zorluklar ve zahmetlerle oluşturulan barış düzenini altüst etmiştir. Bu nedenle, 1970 tarihli BM “Birleşmiş Milletler Şartı Uyarınca Devletler Arasında Dostane İlişkiler ve İşbirliğine İlişkin Uluslararası Hukuk İlkeleri Bildirgesi’nin (“Dostane İlişkiler” Bildirgesi) açıkça vurguladığı gibi, saldırı savaşı başlı başına bir suç olarak nitelendirilebilir: “Saldırı savaşı, uluslararası hukuk uyarınca sorumluluk gerektiren barışa karşı bir suç teşkil eder”. Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü de Madde 5, d) bendinde açık bir şekilde “saldırı suçundan” bahsetmektedir.

Ayrıntılı olarak bakınız:

Panos Terz, Völkerrechtswissenschaft: Völkerrechtstheorie Völkerrechtsphilosophie Völkerrechtssoziologie Völkerrechtsmethodologie, ISBN: 978-620-0-27090-0, Saarbrücken 2019;

-Panos Terz, The science of international law, ISBN: 978-620-3-97855-1, Saarbrücken 2021;

-Panos Terz, Quelques problèmes de droit international, Recueil d’écrits, ISBN: ‎ 978-620-4-10192-7, Saarbrücken 2021;

-Panos Terz, Панос Терц, Отдельные проблемы международного права, ISBN-13: 978-620-4-10170-5, Saarbrücken 2021;

-Panos Terz, Παναγιώτης Δημητρίου Τερζόπουλος, Επιστήμη του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου, ISBN: 978-620-0-63275-3, Saarbrücken 2022.

Prof. em., Dr., Dr.sc., Dr.habil., uluslararası hukuk uzmanı.

Zeit, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Focus, Neue Zürcher Zeitung, Stern, Wiener Zeitung (20.4.22), NZZ (11.5.22), Berliner Zeitung (14.5.22, 27.6.22, 13.7.22), FAZ (4.6.22), Zeit (15.7.22), Süddeutsche Zeitung (11.8.22).